Warmteprogramma

In een warmteprogramma beschrijft een gemeente de aanpak van het isoleren en aardgasvrij maken van de gebouwde omgeving. Hierin staat welke wijken, buurten en dorpskernen in de komende 10 jaar van het aardgas gaan en hoe dat gebeurt. Met ingang van de Wet gemeentelijke instrumenten warmtetransitie (Wgiw) wijzigt de Omgevingswet en verandert de naam transitievisie warmte in warmteprogramma. Op dit moment is de Wgiw nog niet van kracht. De beoogde inwerkingtreding is 1 januari 2026. Deze datum kan als gevolg van ontwikkelingen in het wetgevingstraject nog veranderen.

Handreiking warmteprogramma

Ondersteuningsaanbod warmteprogramma

Overzicht transitievisie warmte in Nederland

Milieueffectrapportage (mer) bij het warmteprogramma

Startanalyse 2025

Handreiking lokale analyse

Kaders warmteprogramma door de gemeenteraad

Veelgestelde vragen

Wat is de clusteringmethode in strategie 3 van de Startanalyse?

Wanneer is het warmteprogramma kaderstellend?

Is een warmteprogramma plan-mer-plichtig als uitsluitend all-electric-oplossingen of isolatiemaatregelen zijn voorzien?

Volstaat een plan-mer-beoordeling als in het warmteprogramma voor één wijk is gekozen voor een warmtenet en voor de rest van de gemeente voor all-electric oplossingen?

Moet je bij elke stap in het planproces een nieuwe plan-MER opstellen en een plan-mer-procedure doorlopen?

Wat zijn de risico’s als een gemeente ondanks de verplichting geen plan-mer of plan-mer-beoordeling uitvoert?

Kun je als gemeente een milieueffectrapport hergebruiken?

Moet mijn gemeente aan de slag met de milieueffectrapportage (mer) bij het warmteprogramma?

Hoe geef je bewonersinitiatieven een plek in het warmteprogramma?

Waarom zijn groene waterstof en groen gas samengevoegd in de Startanalyse 2025?

Wat doe ik als uit de startanalyse klimaatneutraal gas voor een wijk komt?

Houdt de Startanalyse 2025 rekening met de levensduur van het gasnet?

Is het mogelijk om randvoorwaarden in de Startanalyse 2025 in te voeren?

Waarom zijn sommige technieken in de Startanalyse 2025 niet doorgerekend?

Hoe nauwkeurig zijn de uitkomsten van de Startanalyse 2025?

Wat verandert er met de komst van de Wet collectieve warmte (Wcw)?

Wat betekent de Wcw voor de regierol van gemeenten?

Welke sturingsmogelijkheden krijgen gemeenten onder de Wet collectieve warmte (Wcw)?

Wanneer kunnen gemeenten de aanwijsbevoegdheid inzetten om gebieden aardgasvrij te maken?

Relevante praktijkvoorbeelden

De mer van Utrecht: weloverwogen keuzes en een basis voor andere gemeenten

Veel gemeenten werken aan een warmteprogramma en sommigen oriënteren zich op een bijbehorende milieueffectrapportage (plan-MER). Utrecht heeft als 1e gemeente de plan-MER afgerond. Vera Haaksma, teammanager energie-infrastructuur bij de gemeente Utrecht, vertelt: “Met onze uitgebreide plan-MER onderbouwen wij onze keuzes voor het warmtealternatief per buurt. Andere gemeenten geef ik mee: maak gebruik van wat er is.”

21-10-2025

De aanwijsbevoegdheid inzetten voor all-electric: hoe werkt dat?

Bergen, Uitgeest, Castricum en Heiloo (BUCH-gemeenten) werken ambtelijk samen. Zo ook aan het schrijven van de warmteprogramma’s. Anna Ankoné, projectleider warmtetransitie BUCH, vertelt hoe ze in 2 van de 4 gemeenten het voornemen om de aanwijsbevoegdheid in te zetten voor all-electric opnamen in het warmteprogramma.

14-10-2025

“Startanalyse voorkomt missers”

Begin je aan de Startanalyse 2025? Verdiep je er dan niet alleen in, maar doe dat samen met een aantal collega’s. Want 2 weten meer dan 1. Betrek er ook een dataspecialist bij. Groot voordeel hiervan is dat je samen de discussie kunt aangaan over tal van onderwerpen uit de startanalyse. Dat adviseert beleidsadviseur Gisela Berkers van gemeente Land van Cuijk.

08-04-2025

Bekijk alle praktijkvoorbeelden

Agenda

28 okt.

Basisopleiding vve’s (module 1)

09:00 - 17:00

GenietMee HUB, Utrecht

Organisator: Milieu Centraal

29 okt.

Congres Regionale Energie en Lokale Warmte

09:00 - 17:00

Beatrixgebouw - Jaarbeurs in Utrecht

Organisator: NPLW en NP RES

30 okt.

Webinar: Mini-warmtenet op basis van bodemenergie

10:00 - 11:00

Online

Organisator: HIER, Buurkracht, Energie Samen, LSA bewoners en de Natuur en Milieufederaties

Bekijk alle bijeenkomsten

Op de hoogte blijven?

Abonneer je op de nieuwsbrief. Volg ons op LinkedIn. Of beluister onze webinars en podcasts via onze streamingkanalen.

Nieuwsbrief LinkedIn Vimeo Spotify Apple Podcasts

In het nieuws

Kennisproduct

CBS lanceert Dashboard Energiesubsidies Woningen

Sinds vandaag is het Dashboard Energiesubsidies Woningen beschikbaar op de website van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Het dashboard biedt inzicht in hoe gebruik gemaakt wordt van subsidieregelingen om woningen te verduurzamen. Dit helpt je als gemeente om inzicht te hebben in welke wijken bewoners hulp kunnen gebruiken bij het verduurzamen van hun woning. Het dashboard omvat de jaren 2021 tot en met 2024.

22-10-2025

Webinar

Utiliteitsbouw als aanjager van collectieve warmtenetten (webinar terugkijken)

Hoe kunnen maatschappelijke instellingen en bedrijven bijdragen aan een aardgasvrije wijk? In de webinar van 9 oktober 2025 ontdek je hoe utiliteitsbouw – zoals scholen, zorginstellingen en commerciële gebouwen – vanaf de start een sleutelrol kan spelen in de warmtestrategie van een wijk.

16-10-2025

Kamerbrief Subsidie

Kabinet investeert in collectieve warmte

In de Kamerbrief van 10 oktober geeft het kabinet een toelichting op onder andere de oprichting van een nationale deelneming warmte en de invoering van een garantieregeling voor warmtenetten. Sinds de presentatie van de Miljoenennota en Rijksbegroting op 16 september zijn hierin vervolgstappen gezet. Na invoering van de Wet collectieve warmte (Wcw) moeten warmtebedrijven in meerderheid in publieke handen zijn. Met de nationale deelneming warmte en garantieregeling worden publieke organisaties geholpen om hun rol te pakken in collectieve warmte.

10-10-2025

Bekijk alle nieuwsberichten