Toegankelijkheidslinks Ga naar de hoofdinhoud
NPLW Logo. Nationaal Programma Lokale Warmtetransitie
Helpdesk

Isolatiemaatregelen

Isoleren en luchtdicht maken van een gebouw zorgen voor een lagere warmtevraag en dus minder energieverbruik. Daardoor is minder energie nodig. Dat scheelt ruimte en grondstoffen, en is dus duurzaam.

5 of 6 bouwvakkers zijn bezig met het aanbrengen van dakisolatie

Door minder koude gevels en ramen verbetert het comfort in de woning. Bij een betere luchtdichtheid verminderen ook tochtklachten en het energieverbruik. Aandacht voor ventilatie is nodig voor een goede luchtkwaliteit.

Lage milieuimpact isolatiematerialen

Bijna alle isolatiematerialen hebben een lage impact op het milieu. Alleen gespoten pur-schuim met fluorkoolwaterstoffen (HFK’s) als blaasmiddel heeft een veel grotere milieu-impact dan de andere materialen. Breng isolatiematerialen niet aan met lijm of als vastklevend schuim. Dat maakt recyclen moeilijker en is giftig. Gemeenten kiezen er ook voor biobased isolatie te stimuleren.

Isoleren per bouwdeel

Een gebouw isoleren kan per bouwdeel, zoals een dak of vloer, of via een integrale aanpak. Vaak zijn verschillende isolatiemaatregelen nodig om de warmtevraag terug te brengen of het comfort te verbeteren.

Hellend dak

Isoleren van een hellend dak is in veel gevallen mogelijk. Een eigenaar-bewoner kan zelf de binnenzijde isoleren. Zorg voor een dampremmende laag, om vochtschade te voorkomen. De buitenzijde isoleren is ingrijpender, omdat het dak hoger wordt en bestaande aansluitingen op de dakrand misschien niet meer passen. Gaat het om een individuele, niet-vrijstaande woning? Zorg dan voor een goede aansluiting op het dak van de aangrenzende woningen.

Er is weinig kans op verstoring van beschermde diersoorten bij isolatie van binnenuit.

Plat dak

Een plat dak isoleer je bij voorkeur aan de buitenzijde. Bij platte daken is er een groter risico op vochtschade door inwendige condensatie. Zorg dan ook voor een dampremmende laag, zeker als er al een isolatielaag op het dak ligt. Isolatie van een plat dak verhoogt het dak. Zorg voor een goede aansluiting op de bestaande dakrand - of een nieuwe dakrand - en een aansluiting op een eventuele buurwoning.

Er is veel kans op verstoring van beschermde diersoorten bij isolatie van buiten.

Vloer begane grond

Is er een kruipruimte? Dan is isolatie aan de onderkant van de vloer mogelijk, met gangbare isolatiematerialen of met thermokussens. Is de kruipruimtebodem vochtig? Dek dan de bodem af. Dat bespaart extra energie. Is er geen kruipruimte? Dan zijn de mogelijkheden beperkt. Vervang de vloer dan door een geïsoleerde vloer. Of breng van bovenaf een dunne isolatielaag op de vloer aan. Beide zijn ingrijpende maatregelen, met overlast voor bewoners.

Er is bepekte kans op verstoring van beschermde diersoorten bij vloerisolatie.

Gevel

Spouwmuurisolatie is relatief goedkoop en eenvoudig. Je bereikt er alleen geen hele hoge isolatiewaarden mee. Het is ook mogelijk aan de buitenzijde te isoleren, maar dat is kostbaar. Daarnaast verandert het uiterlijk van het gebouw door de isolatie. Is isoleren aan de buitenzijde niet mogelijk? Dan kan isolatie aan de binnenzijde in combinatie met na-isolatie van de spouw een goede isolatiewaarde opleveren. Isoleren aan de binnenzijde is een ingrijpende maatregel voor bewoners, vanwege de overlast en omdat de ruimte in de woning kleiner wordt.

Er is veel kans op verstoring van beschermde diersoorten bij spouwmuurisolatie. Bij gevelisolatie van binnenuit is er weinig kans op verstoring van beschermde diersoorten.

Ramen

Warmteverlies via ramen beperk je door het plaatsen van HR++ glas of drievoudig (triple) glas. Triple glas isoleert het beste. Als dat niet in de bestaande kozijnen past - en de kozijnen niet om een andere reden vervangen hoeven te worden - is HR++ glas het beste alternatief. Dit is dubbel glas dat extra goed isoleert. Voor monumentale panden is er speciaal isolerend monumentenglas.

Er is veel kans op verstoring van beschermde diersoorten bij het vervangen van kozijnen. Bij het vervangen van glas is er weinig kans op verstoring van beschermde diersoorten.

Dichten van naden en kieren

Als je gaat isoleren is het verstandig om ook meteen de luchtdichtheid van de buitenschil te verbeteren. Dat betekent naden en kieren dichten, bijvoorbeeld bij de dakaansluiting. Maar ook  naad- en kierdichting aanbrengen bij nieuwe kozijnen. Als aan de binnenkant van de constructie een dampremmende laag moet worden aangebracht, moet deze ook luchtdicht zijn.

Het is  belangrijk dat het gebouw voldoende geventileerd wordt. Ook is het belangrijk om zoveel mogelijk te voorkomen dat er doorbrekingen van de isolatieschil zijn. Dit noemen we koudebruggen. Koudebruggen veroorzaken energieverlies en vergroten het risico op vochtschade in het gebouw.

Er is veel kans op verstoring van beschermde diersoort bij het dichten van naden en kieren.

Afweging isolatiemaatregelen

Meerdere factoren zijn bepalend of isoleren en luchtdicht maken van de gebouwschil een geschikte maatregel is om de warmtevraag terug te brengen of het comfort te verbeteren. Zoals de uitgangssituatie, technische mogelijkheden, keuze van de warmtevoorziening, financiële mogelijkheden, comfortwensen en andere zaken.

Uitgangssituatie

De uitgangssituatie is belangrijk, omdat die invloed heeft op de mogelijke besparing. Als er al HR-beglazing aanwezig is, is de besparing door het plaatsen van HR++ glas veel kleiner, dan als er enkel- of dubbelglas aanwezig is. De terugverdientijd is dan langer.

Technische mogelijkheden

De technische mogelijkheden bepalen ook welke maatregelen wel of niet geschikt zijn. Zo mag het aanbrengen van buitengevelisolatie in principe niet als de gevel op de rooilijn staat. En bij een vloer op zand zonder kruipruimte, is isoleren aan de onderzijde van de vloer niet mogelijk.

Keuze warmtevoorziening

Bij een warmtevoorziening op een lager temperatuurniveau met een laagtemperatuurafgiftesysteem, is isoleren en luchtdicht maken nodig. Je moet namelijk de warmtevraag verkleinen om te zorgen voor voldoende comfort in het gebouw.

Financiële mogelijkheden

Door de energiebesparing van isolatiemaatregelen, verdien je de investering vaak terug. Maar niet in alle gevallen. Sommige maatregelen, zoals buitengevelisolatie en het isoleren van een vloer door het vervangen van de hele vloer, zijn maatregelen met hoge kosten. Subsidies helpen om het beter betaalbaar te maken.

Comfort

Vooral bij niet-geïsoleerde constructies kan het comfort aanzienlijk verbeteren door isoleren en het verbeteren van de luchtdichtheid. Dat is dan ook een belangrijk afweging bij het toepassen van een isolatiemaatregel.

Bij het verduurzamen of verbeteren van een woning is het belangrijk om goed in te spelen op de wensen van de bewoner. Deze wensen kunnen sterk uiteenlopen. Soms is er sprake van een directe onderhoudsbehoefte, zoals een lekkend dak of funderingsproblemen. In andere gevallen willen bewoners hun wooncomfort verbeteren, bijvoorbeeld door geluidsoverlast te verminderen, een nieuwe vloer, keuken, badkamer of slaapkamer te realiseren, of de woning levensloopbestendig te maken.

Daarnaast kunnen bewoners esthetische of gezondheidsgerelateerde doelen hebben, zoals het mooier of gezonder maken van de woning, of het beperken van hitteoverlast in de zomer. Ook financiële omstandigheden, zoals het ontvangen van een erfenis, kunnen aanleiding zijn voor verbouwingen of verduurzamingsmaatregelen.

Door goed te luisteren naar deze uiteenlopende motieven en wensen, kunnen plannen beter worden afgestemd op wat voor de bewoner écht belangrijk is.

Meer informatie

Hulpmiddelen

Ondersteuningspakket verduurzaming particuliere verhuur

Om verhuurders te ondersteunen, biedt minister Keijzer het 'Ondersteuningspakket verduurzaming particuliere verhuur’ aan. Via deze informatie en tools kunnen verhuurders de samenwerking tussen overheden en de branche verbeteren.