‘Met waterzijdig inregelen is in woningen een wereld te winnen’

Veel verwarmingssystemen in woningen werken op dit moment niet optimaal, legt Thomas Piessens van Techniek Nederland uit. “Wat er vaak gebeurt, is dat door de leidingen te veel warm water gaat. Radiatoren of de vloerverwarming hebben daardoor te weinig tijd om hun warmte netjes af te geven; het water komt op een te hoge temperatuur weer terug bij de ketel. Het systeem is daardoor een stuk minder efficiënt.”

Een gemiddeld huis heeft zo’n 7 radiatoren, vult Paul aan. “Bij het installeren van een ketel worden die meestal niet allemaal individueel ingeregeld. Als bewoner merk je dat daardoor de radiator in één kamer heel erg heet wordt en in andere kamers heel erg koud blijft. Het systeem verdeelt de warmte niet goed over je woning.”

Bij ‘waterzijdig inregelen’ zorg je ervoor dat het water in je verwarmingssysteem zo efficiënt mogelijk wordt gebruikt. Thomas: “We noemen dat ook wel: hydraulisch balanceren. Belangrijkste is eigenlijk dat het volume aan warmwater dat door je radiatoren of andere verwarmingsafgiften stroomt zo is ingesteld dat het optimaal de warmte kan afgeven om de betreffende ruimte goed te verwarmen. De waterstroom door de radiator kun je regelen door bij de aanvoer van warmwater in het binnenwerk van de radiatorknop de leiding af te knijpen of meer te openen. Of via het voetventiel onderaan een radiator."

Zo breng je de warmwaterstroom in het verwarmingssysteem in balans. "Dat heeft grote voordelen voor comfort en de energierekening. In doorsnee kun je met waterzijdig inregelen 10 tot 30% besparen op je energierekening. Dat is afhankelijk van hoe inefficiënt de huidige situatie is – en vaak is dat slechter dan je denkt. Het aantal woningen waar de cv-installatie optimaal werkt, is nu echt nog beperkt. Zeker 80% is niet of niet optimaal ingeregeld.”

Gemeenten hebben de afgelopen jaren al heel veel gedaan om woningisolatie te bevorderen en mogelijk te maken. Paul: “Onder meer in het kader van het Nationaal Isolatieprogramma en met de SpUk Energiearmoede. Maar waterzijdig inregelen is een beetje tussen wal en schip geraakt. Terwijl het relatief goedkoop is en dus een hoog rendement heeft. De belangrijkste reden dat dit nooit echt van de grond gekomen is: capaciteit. Er is een gebrek aan mensen die deze maatregel in de woning kunnen uitvoeren. Dat komt doordat het arbeidsintensief is en installateurs er in de regel zeker een dagdeel mee kwijt zijn.”

De samenwerking die het Regionaal Energieloket en Techniek Nederland nu aangaan, draait om de inzet van energieklussers. Paul: “Wij hebben zelf 250 energieklussers in dienst die in veel gemeenten voor bewoners kleine besparingsmaatregelen uitvoeren. Installatiebedrijven scholen een deel van deze energieklussers nu bij om dat waterzijdig inregelen te doen. In de toekomst kunnen deze mensen wellicht doorstromen naar een volwaardige baan als installateur in de energietransitie. Zo sla je meerdere vliegen in één klap. Je doet aan energiebesparing, helpt mensen met een kleine beurs én je zorgt voor meer handen in de energietransitie. Gemeenten kunnen deze maatregel betalen uit het Nationaal Isolatieprogramma of de SpUk Energiearmoede. Dan gelden wel dezelfde regels als voor andere besparingsmaatregelen.”

Techniek Nederland is erg positief over deze nieuwe ‘collega’s’. Thomas: “We hebben de afgelopen jaren vaak aandacht gevraagd voor waterzijdig inregelen, maar tot nu toe met weinig resultaat. Het is goed dat het onderwerp op deze manier weer hoog op de agenda komt. Het verbaast me niet dat onze leden hier positief instaan. Installateurs kunnen de energieklussers niet alleen opleiden, maar ook samen met hen optrekken – bijvoorbeeld als verwarmingsinstallaties groter of complexer worden. Dat overstijgt de expertise van een fixer.” Paul: “Bedienen we hier heel Nederland mee? Nee! Maar kunnen we een flinke start maken? Absoluut. Het wachten is nu vooral op gemeenten die zich melden en de middelen hiervoor beschikbaar stellen.”

Beiden nodigen gemeenten dan ook van harte uit om contact op te nemen. Paul: “In heel Nederland zijn de energieklussers nu al actief; het wordt een steeds fijnmaziger netwerk. Deelnemende gemeenten zijn onder meer Groningen, Rotterdam en Amstelveen. Als gemeenten ons benaderen, kijken we eerst wie de doelgroep is en hoe we die gaan benaderen. Het maakt in principe niet uit of het gaat om koop- of huurwoningen, in beide gevallen moet een verwarmingsinstallatie goed ingeregeld worden. Bij huurwoningen heb je te maken met woningcorporaties, dus daarom is het goed dat we samenwerken met Techniek Nederland. Elke woningcorporatie heeft een vaste onderhoudsinstallateur. Energieklussers kunnen dan onder supervisie van een installateur werken. Omdat ze worden opgeleid door installatiebedrijven werken we ook aan de kwaliteit. Het voordeel van de energieklussers is dat ze al gewend zijn om bij mensen achter de voordeur te komen.”

Met deze samenwerking hopen ze vóór 2030 1 miljoen woningen onder handen te nemen. Thomas: “Tegelijkertijd zullen wij als installatiebranche ons uiterste best doen om het waterzijdig inregelen bij elke nieuwe installatie gewoon mee te nemen. Als we daar stappen in kunnen zetten, hebben we al veel meer voor elkaar gekregen dan in de afgelopen decennia.” Paul: “Uiteindelijk hoop ik ook dat veel energieklussers doorstromen naar een baan in de technieksector. Er ligt hier een enorm potentieel, daar heb ik al veel mooie voorbeelden van gezien, maar nog nooit zo opschaalbaar als dit. Het zou mooi zijn als al die rechterhanden straks een rol kunnen spelen in de energietransitie.”

Heb je vragen of ben je benieuwd wat we voor jouw gemeente kunnen betekenen? Neem contact op via e-mail: waterzijdig@regionaalenergieloket.nl. Of laat ons je terugbellen: Plan hier een afspraak.

• Webinar over waterzijdig inregelen terugkijken
• Specifieke Uitkering (SpUk) lokale aanpak isolatie
• Voor vve’s: Subsidie en regelingen
• Voor de handige doe-het-zelver: Praktische handleiding | HIER