De Wet collectieve warmte: onmisbaar om stappen te blijven zetten
Het zijn spannende tijden met de val van het kabinet. Vooralsnog buigt de Tweede Kamer zich op 10 juni over het wetsvoorstel Wet collectieve warmte (Wcw), en groeit de spanning bij velen in het werkveld. Wordt de wet aangenomen? We weten dat gemeenten dóór willen met de aanleg van warmtenetten. Daarvoor is wel duidelijkheid nodig.
Met de Wcw krijgen gemeenten, warmtebedrijven en warmtegemeenschappen, infrastructuurbedrijven en andere betrokken partijen duidelijkheid en zekerheid over taken en bevoegdheden. Gemeenten kunnen door de Wcw hun regierol pakken. Zij krijgen hiermee de bevoegdheid om warmtekavels aan te wijzen en te bepalen welk warmtebedrijf hier warmte mag leveren. Ook komen de warmtebedrijven door deze wet voor meer dan 50% in publieke handen. Aan gemeenten de keus welke organisatiemodel zij hiervoor kiezen.
Onze accounthouders horen in gesprekken met hun gemeenten dat betaalbaarheid en afwezigheid van het wettelijk kader de grootste belemmeringen zijn om warmtenetten te gaan ontwikkelen.
Betaalbaarheid
Minister Hermans heeft in de Kamerbrief van 17 april een belangrijke randvoorwaarde voor warmtenetten aangegeven; we moeten de eindgebruikers- en nationale kosten meer op één lijn brengen. En zorgen dat het betaalbaar is voor bewoners. Zowel het ministerie van Klimaat en Groene Groei (KGG) als het ministerie van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening (VRO) zijn hard bezig om dit samen met de sector uit te werken. Best lastige materie. In dit filmpje geeft collega Anne Melchers van het ministerie van KGG uitleg over deze plannen en de voorstellen die hiervoor zijn opgenomen in de wet.
Gemeenten willen verder – en dat kan ook
De warmtetransitie staat of valt met het realiseren van alternatieve warmtevoorzieningen. En daar hebben gemeenten een regierol in. Dat is lastig als het wettelijk kader onzeker blijft. Toch wil ik gemeenten aanmoedigen om niet stil te staan.
Tijdens de Impulsdag Warmtenet vorig jaar, waar 250 betrokken deelnemers samenkwamen, sprak ik een ambtenaar. Hij werkte met twee heren vol enthousiasme aan de verkenning van een warmtenet in een dorp. Toen ik hem complimenteerde met zijn inzet om samen met de bewoners er iets moois van te maken, verzuchtte hij: “Ik vind dit heel inspirerend en leuk om te doen. Maar mijn gemeente heeft ruim 30 dorpskernen en we zijn maar met z’n 2’en. Als ik in elk dorp met bewoners aan de slag moet, dan red ik dat gewoon niet.” Dit horen wij vaker en het typeert de realiteit: er is energie, er is motivatie – maar er is weinig menskracht om op te schalen. Ook daarvoor is de Wcw belangrijk: deze wet geeft richting en legitimiteit. Het publieke warmtebedrijf of de warmtegemeenschap wordt met deze wet een belangrijke partner voor de gemeenten die ook kennis en ondersteuning levert bij het realiseren van warmtenetten.
Samen verder: hoopvol de zomer in
De warmtetransitie voltrekt zich stap voor stap, waarbij iedere stap cruciaal is. De Wet collectieve warmte is zo’n cruciale stap. Op onze website leggen we de impact van deze nieuwe wet uit. Daarnaast organiseren we online vragenuurtjes en op 19 juni 2025 weer een Impulsdag Warmtenet, waar we samen de diepte ingaan. Met inspiratie, kennis en veel ruimte om eigen casuïstiek in te brengen en ervaringen te delen.
Want juist in de ontmoeting met elkaar ontstaan nieuwe ideeën en inzichten. Zodat iedereen, ook de gemeenten met beperkte capaciteit, stappen kunnen blijven zetten. Want elke wijk, elk dorp, elke kern waar een warmtenet gaat komen, brengt ons dichter bij ons gezamenlijke doel.
Maureen van Eijk, directeur NPLW
