Heerlen bouwde het eerste warmte- en koude uitwisselingsnet van Nederland

Heerlen ontwikkelde het eerste 5e generatie warmte- en koude uitwisselingsnet ter wereld. Dit net zorgt ervoor dat gebouwen zoals woningen, supermarkten, datacenters, fabrieken, kantoren en andere gebouwen warmte en koude uit kunnen wisselen en opnieuw kunnen gebruiken. Het idee om mijnwater voor het verwarmen en koelen van gebouwen te gebruiken kwam van een enthousiaste gemeenteambtenaar en een wethouder uit Heerlen. Met behulp van Novem - nu Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) -, Weller Wonen en de provincie Limburg is het idee verder uitgewerkt tot een Europees project. Mijnwater Energy BV levert zo een bijdrage aan de transitie naar aardgasvrij en aan de verduurzaming van de gebouwde omgeving in Heerlen en stadsregio Parkstad-Limburg.

5e generatie warmte- en koudenetten zijn stedelijke netten voor verwarming én koeling. Dat er sprake is van uitwisseling van warmte en ook van koude maakt dit een innovatief systeem. Conventionele warmtenetten van eerdere generaties transporteren bijvoorbeeld alleen warmte van hogere temperatuur en geen koude. Ook wisselen ze geen warmte tussen gebouwen uit.  

Lees meer over dit type warmtenet

In Heerlen wordt gebruikgemaakt van Mijnwater. Er wordt water uit bronnen in de voormalige steenkolenmijnen en uitwisseling van warmte en koude tussen gebouwen gebruikt voor warmte- en koudelevering aan gebouwen. Op het net zijn momenteel ruim 1000 woningen en 28 utiliteiten aangesloten, met een totaal van 2092 WEQ-warmte en 2481 WEQ-koude. Dit jaar wordt gewerkt aan de uitbreiding in Heerlen, waarbij onder andere een 4e warmtebron, een nieuwe clusterinstallatie in Heerlen-Centrum en een uitbreiding van het transportnet in Heerlen Centrum zullen worden aangelegd. Ook bereidt Mijnwater de uitbreiding in Kerkrade voor, met als ambitie om daar vanaf 2027 ook duurzame warmte en koude te leveren.

In Zuid-Zweden, vlakbij Malmö, ligt Medicon Village. In dit gebied ligt een vergelijkbaar 5e generatie warmte- en koudenet. In dit net wordt gebruik gemaakt van bewezen technologie, maar wordt op een innovatieve manier gecombineerd. Elk gebouw dat aangesloten is op het (zeer) lagetemperatuur net (10 - 40 °C) maakt gebruik van een warmtepomp en/of een koelmachine die de temperatuur verhoogt of verlaagt. Dit is afhankelijk van wat de bewoners van het gebouw nodig hebben. Om de variaties binnen het gebouw aan temperatuur op te vangen wordt energie opgeslagen in een speciale tank. Als deze opslag niet voldoende is, dan gebruikt het warmte- en koudenet actieve balancering in de vorm van het gebruik van andere bronnen zoals bijvoorbeeld geothermie of (industriële) restwarmte of een omgekeerde warmtepomp. 

In Almelo werken ze in de wijk Aalderinkshoek - proeftuin derde ronde 2022 - aan een zeer lagetemperatuur warmtenet. Lydia Plant, beleidsmedewerker van de gemeente Almelo: “We gebruiken de restwarmte van RWZI Vissedijk in combinatie met een 750 kW lucht warmtepomp die via een open zeer lagetemperatuur warmtenet naar de gebruikers wordt gebracht. We sluiten 178 appartementen (4 complexen), 70 galerijflats, 24 grondgebonden woningen en 27 utiliteitsgebouwen aan in deze eerste fase.” Dit voorbeeld laat zien dat je ook zonder warmte- en koudeopslag (WKO) met een zeer lagetemperatuur net aan de slag kan. Zolang je maar andere warmtebronnen kunt gebruiken.

Minke Goes, manager bij energieleverancier Essent, vult aan: ”Wij zien in Nederland zeker mogelijkheden voor innovatieve, warmte- en koude uitwisselingsnetten. De voordelen zijn er:

• Volledig hernieuwbaar als gebruik gemaakt wordt van groene elektriciteit.
• Efficiënt doordat verliezen worden voorkomen door uitwisseling van warmte en koude tussen gebouwen.
• Flexibel en innovatief door een intelligente aansturing. 

De belangrijkste uitdaging voor de bestaande bouw is dat het afgiftesysteem geschikt gemaakt moet worden voor lagetemperatuur verwarming.“ 

• Kijk voor meer informatie over het project in Heerlen op mijnwater.nl