Cumulatief geluid warmtepompen

Controleer altijd eerst of een individuele warmteoplossing met buitenunit mogelijk en vergunningsvrij is. Is de buitenunit groter dan 1 meter, dan is dit stappenplan niet geschikt.

Het volgen van de stappen betekent niet dat niemand geluidsoverlast zal ervaren, omdat geluidsbeleving subjectief is. Ook geeft het stappenplan geen compleet overzicht van alle regels en wetten.

• Heb je de keuze uit verschillende warmtepompen, bijvoorbeeld voor een inkooptraject of om bewoners te adviseren? Let er dan op dat je kiest voor modellen met een laag geluidsvermogen of de optie ‘silent mode’ (stille modus). Kies bij voorkeur voor warmtepompen van gerenommeerde fabrikanten, omdat die meestal minder of geen vervelend tonaal geluid veroorzaken, zoals piepen of brommen. Houd er wel rekening mee dat dit niet gegarandeerd zo is. Het (opstart)traject kun je samen met een akoestisch adviseur of installatieadviseur doorlopen, om de keuzes over geluid zo goed mogelijk in te schatten.
• Zorg voor genoeg ruimte tussen de warmtepomp en de erfgrens. Wanneer de warmtepomp vrij staat, dus minimaal 2 meter van een gevel of wand, is 3 tot 4 meter verstandig. Staat de warmtepomp wel tegen een gevel of berging? Dan is 4 tot 5 meter afstand van gevel of wand verstandig.
• Let op dat de trillingen die de warmtepomp maakt goed worden gedempt, vooral als de warmtepomp aan de gevel of op het dak wordt bevestigd. Plaats dan trillingdempers met een statische vering van ongeveer 5 milimeter. 
• Staat de warmtepomp dichtbij de erfgrens of op de perceelgrens, plaats dan een volledig gesloten afscheiding tussen de grens en de warmtepomp. Deze schutting of wand is minimaal 1,8 meter hoog en weegt idealiter minimaal 10 kilo per vierkante meter.
• Met een geluidswerende omkasting om het buitendeel van de warmtepomp kan het geluidsniveau met ongeveer 5 dB(A) worden verlaagd, afhankelijk van onder andere het merk en type.
• Neem extra geluidsmaatregelen, bijvoorbeeld een geluidsisolerend rooster of geluidsabsorberend materiaal aan de binnenkant van de berging.

In de geluidskaarten staat meer informatie over de gevolgen van specifieke plaatsingen op het geluidsniveau. 

De geluidskaarten zijn een startpunt om in gesprek te gaan met bewoners. Ze zijn geen vaste blauwdruk, maar bieden inspiratie voor een mogelijke aanpak. Gebruik de kaarten bijvoorbeeld bij je eigen planning en tijdens bewonersbijeenkomsten.

Voor 4 veelvoorkomende wijktypen in Nederland waar all-electric warmtepompen waarschijnlijk zijn, hebben we rekenmodellen gemaakt. Daarmee is in kaart gebracht wat op wijkniveau de geluidsimpact is van all-electric warmtepompen. Hierbij gaat het om grondgebonden eengezinswoningen, zoals vrijstaande woningen en rijtjeshuizen.

De wijktypen zijn:

1. Vinexwijk
2. Bloemkoolwijk
3. Naoorlogse woonwijk en Tuinstad laagbouw

De 3^e categorie is een combinatie, omdat de Naoorlogse woonwijk en Tuinstad laagbouw akoestisch genoeg op elkaar lijken om samen gemodelleerd te worden.

Voor elk wijktype is een statistische analyse uitgevoerd. Daarbij zijn voorbeeldwijken verzameld waarin akoestische kenmerken zijn onderzocht, zoals de breedte en diepte van woningen, diepte van de achtertuin, straatbreedte, dakhoogte, en aantal woonlagen. Ook is gekeken naar of de daken hellend of plat zijn en naar de aanwezigheid van schuurtjes of bergingen.

Bepaalde bebouwingsstijlen komen in sommige wijken vaker voor dan in andere. Denk bijvoorbeeld aan:

• 2-onder-1-kapwoningen met garage met plat dak, in Vinexwijken.
• Bergingen aan de voorkant van woningen, in bloemkoolwijken.
• Achtertuinen of hofjes die helemaal of deels door woningen worden omsloten, in bloemkoolwijken.
• Achtertuinen en voortuinen die aan elkaar grenzen, in sommige straten van naoorlogse woonwijken.

De geluidskaarten zijn gebaseerd op rekenmodellen, niet op echt gemeten data. Er zijn dus beperkingen aan hoe representatief en significant de resultaten zijn.

In het akoestisch rekenmodel zijn alle woningen en bijgebouwen zoals bergingen meegenomen. Ook zijn op alle perceelgrenzen in de achtertuinen semi-open schuttingen van 1,8 meter hoog meegenomen. 

De andere uitgangspunten en aannames zijn:

• Vermogen: het vermogen dat warmtepompen nodig hebben is berekend op basis van het gasverbruik uit 2019 per woningtype en per wijktype.
• Warmtepomp: in het model zijn 2 verschillende all-electric buitenunits gebruikt: een 8 kW (58 dB) unit voor tussenwoningen en een 10 kW (60 dB) unit voor hoekwoningen, 2-onder-1-kapwoningen en vrijstaande woningen.
• Isolatie: er is vanuit gegaan dat de woningen goed geïsoleerd zijn. Voor de isolatiewaarden zijn de Rc-waarden van MilieuCentraal gebruikt.
• Gelijktijdigheid: het model gaat uit van warmtepompen die de hele tijd aan staan en tegelijk werken.
• Geluidsgegevens: de geluidsgegevens komen van het ErP-label (Energy Related Products), waarbij de buitenunits in een omgeving van 7 °C zijn geplaatst en warmte produceren voor CV- of tapwater van 55 °C. Producten die energie gebruiken, zoals boilers en warmtepompen, hebben een energielabel: het ErP-label. Met dit label kun je zien hoe energiezuinig het apparaat is en hoeveel geluid het apparaat maakt.
• Achtergrondgeluid: Er zijn 2 verschillende achtergrondgeluidniveaus gebruikt: 40 dB(A) en 45 dB(A). Zie de Atlas leefomgeving voor meer informatie.
• Normering: de norm van 40dB(A) geldt op de perceelgrens met een ander aangrenzend perceel. Geluid hoeft dus niet beoordeeld of gemeten te worden op perceelgrenzen aan een steeg, brandgang, andere openbare ruimte of binnenshuis.
• Simulatie: de resultaten komen uit akoestische rekenmodellen en worden gepresenteerd in zogenaamde hittekaarten. Daarvoor zijn geluidsberekeningen gemaakt voor fictieve bebouwingsoppervlaktes.
• Hoogte geluidmeting: er is gerekend met een hoogte van 1,5 meter, waarop ook de geluidniveaus zijn weergegeven.
• Bestrating: aan de straatkant van de woningen is rekening gehouden met de bestrating. Op de kaarten zijn straten gearceerd weergegeven.
• Meetmethode: de berekeningen zijn gedaan volgens bijlage IVh van de Omgevingswet ‘Meet- en rekenmethode geluid industrie’. Het akoestisch rekenmodel is gemaakt met Geomilieu versie 2024.

Let op: voor centrale installaties in een hele wijk of appartementencomplex kunnen er mogelijk aanvullende regels gelden. De landelijke eisen staan in de Omgevingswet, de lokale in het omgevingsplan van de gemeente. Sommige gemeenten hebben ook een aparte Geluidnota.

• Informatie over all-electric warmtepompen
• Informatie over hybride warmtepompen