Een nieuw hoofdstuk
Dit is mijn laatste blog als directeur van NPLW. Na 3 inspirerende jaren start ik per 1 januari 2026 als kwartiermaker en beoogd directeur van het Nationaal Programma Energiesysteem, een werktitel, we zoeken nog een passende naam. Een nieuwe stap waar ik veel zin in heb. Maar voor het zover is, kijk ik graag met je terug én vooruit.
3 jaar lokale warmtetransitie
Toen NPLW 3 jaar geleden werd opgericht, was ons doel helder: gemeenten ondersteunen bij het pakken van hun regierol in de lokale warmtetransitie. Gemeenten stonden voor een nieuwe verantwoordelijkheid in een domein dat nog volop in ontwikkeling was. Sommige gemeenten sprongen dapper vooruit, anderen zochten nog naar houvast. Wat ze allemaal gemeen hadden, was de behoefte aan kennis, ondersteuning, kaders, praktische tools en verbinding met elkaar. NPLW heeft die behoefte de afgelopen jaren ingevuld.
Warmte staat nooit op zichzelf
Al snel werd duidelijk dat de lokale warmtetransitie geen op zichzelf staande opgave is. We lopen steeds vaker tegen vraagstukken aan die het lokale niveau overstijgen: netcongestie bepaalt of projecten tempo kunnen maken, bovenlokale warmtenetten vragen om afstemming tussen gemeenten en duurzame gassen blijken schaars. Ook de fysieke ruimte raakt vol; warmtenetten moeten concurreren met andere voorzieningen, boven en onder de grond. Wat begon als ondersteuning van lokale regie, groeide uit tot het inzicht dat lokale regie alleen werkt als regionale, provinciale en landelijke puzzelstukken meebewegen. De provincies en regio’s, ondersteund door het Nationaal Programma Regionale Energiestrategie (NP RES) en Samenwerkingsprogramma Integraal Programmeren van het Energiesysteem (SPIPE), maakten dat ons de afgelopen jaren nog eens extra duidelijk.
Naar meer samenhang in de energietransitie
De afgelopen jaren zijn veel programma’s en organisaties ontstaan om knelpunten in de warmte- en elektriciteitstransitie op te lossen. Er gebeurt veel goeds, maar we zien steeds beter welke gevolgen al die afzonderlijke aanpakken met zich meebrengen. Ondertussen zijn mensen, middelen, ruimte en infrastructuur schaars. Als we iedereen vóór 2050 van duurzame, betaalbare en betrouwbare energie willen voorzien, moeten we het tempo verhogen en slimmer en integraler kiezen, zodat alle keuzes beter op elkaar aansluiten.
Veel kennis, maar meer nodig
Er is al veel geleerd over wat werkt. Gemeenten, regio’s en provincies werken meer integraal en energieplanologie is ondertussen een bekend begrip. Toch doet deze fase denken aan het moment waarop NPLW begon: veel initiatieven, een paar koplopers en veel partijen die zoeken naar richting. We zien weer dezelfde behoeften; van elkaar leren, een richtinggevend verhaal en duidelijke kaders.
Ruimte voor maatwerk hierbij vergroot het draagvlak bij bedrijven en bewoners om zelf verantwoordelijkheid te nemen en nieuwe wegen in te slaan. Zo bouwen we samen aan de energietransitie, zowel top-down als bottom-up. Ik vind het een eer om samen met de vele bevlogen, slimme mensen die aan dit decentrale energiesysteem werken, te bouwen aan deze nieuwe dienstverlenende organisatie. Een organisatie die de vele kennis en kunde die er is, combineert en de uitvoering centraal stelt.
Een nieuwe fase
Hoewel ik afscheid neem van NPLW, voelt het als doorgaan in een andere vorm. Met dezelfde urgentie blijf ik een bijdrage leveren om gemeenten, provincies en de regio’s te ondersteunen om samen een toekomstbestendig energiesysteem te realiseren. Ik wil iedereen bedanken voor de inspiratie, de prettige samenwerking, de gedeelde kennis en het vertrouwen dat ik afgelopen jaren heb ervaren. Ik kijk ernaar uit om die samenwerking ook in mijn nieuwe rol samen een mooi vervolg te geven.
Ik wens je alvast fijne feestdagen. Graag tot in het nieuwe jaar.
Hartelijke groet,
Maureen van Eijk
