Toegankelijkheidslinks Ga naar de hoofdinhoud
NPLW Logo. Nationaal Programma Lokale Warmtetransitie
Helpdesk

Warmtetransitie op pauze? Er kan meer dan je denkt!

Achtergrondverhaal
24 februari 2025

“Kom uit de pauzeput. Ook als je denkt dat het niet kan, kan er toch altijd wel wat, ook in de warmtetransitie.” Dat is het motto van ontregelexpert Boukje Keijzer. Ze is auteur van het boek ‘De regels en rek’. Ze vertelt ons wat je kan doen terwijl je wacht op regels en wetten. En dat is meer dan je denkt!

“Het beeld leeft dat heel Nederland wacht tot de warmtewet duidelijkheid geeft. Warmtebedrijven willen de businesscase helder hebben voordat ze investeren. Bewoners willen weten wat er gaat gebeuren in hun wijk en of ze subsidie krijgen. Gemeenten zoeken naar hun rol: moeten we zelf een warmtebedrijf oprichten of niet?

Veel gemeenten zouden wachten tot er duidelijkheid komt en schieten daardoor in een pauzestand. Er moeten nog allerlei gesprekken plaatsvinden en daarna volgt de formele besluitvorming. Het is allemaal niet morgen geregeld. Ik ben geen specialist op het gebied van de warmtetransitie, maar ik kijk rond regelgeving graag naar wat er wel kan. Er is namelijk vaak meer mogelijk dan je denkt. Vanuit dat perspectief zie ik 3 manieren om met die pauze om te gaan.

1. Verkort de pauze

Verkort de pauze

- Impasse doorbreken
- De knoop doorhakken
- Urgentie verhogen
- Vormgeven van het speelveld:
1. Wetgevingsagenda
2. Haalbaarheid financieel speelveld uitgewerkt
- Negatieve consequenties zichtbaar maken
- We schoppen de businesscase onderuit, door warmtepompen in de plaats te laten komen
Verkort de pauze

- Impasse doorbreken
- De knoop doorhakken
- Urgentie verhogen
- Vormgeven van het speelveld:
1. Wetgevingsagenda
2. Haalbaarheid financieel speelveld uitgewerkt
- Negatieve consequenties zichtbaar maken
- We schoppen de businesscase onderuit, door warmtepompen in de plaats te laten komen

Hoe korter de pauze, hoe beter. Elke dag dat de pauze langer duurt, maken mensen andere keuzes. En zo investeren bewoners bijvoorbeeld in een cv-ketel of warmtepomp in plaats van dat ze wachten op de komst van een warmtenet. Daarmee vertraag je de warmtetransitie, want die investeringen moeten terugverdiend worden.

De pauze verkort je door de urgentie te verhogen. Maak de consequenties van nog langer wachten en ondertussen niets doen zichtbaar: het wordt duurder, complexer, en er ontstaat meer versnippering. Een korte pauze betekent ook lef hebben, om zo snel mogelijk moeilijke gesprekken te voeren en zaken helder te krijgen.

2. Benut de pauze

Benut de pauze

- Tref alvast voorbereidingen
- Er is veel werk te doen waar je niet mee hoeft te wachten
- Uitzoekwerk
- Breng in kaart wat nodig is voor een vliegende herstart
- Het vrijblijvende moet er af
- Focus op je eigen cirkel van invloed
- Verduurzamen bronnen
- Bronontwikkeling
- Allianties vormen
- Gaan we erover, of gaan we ervoor
Benut de pauze

- Tref alvast voorbereidingen
- Er is veel werk te doen waar je niet mee hoeft te wachten
- Uitzoekwerk
- Breng in kaart wat nodig is voor een vliegende herstart
- Het vrijblijvende moet er af
- Focus op je eigen cirkel van invloed
- Verduurzamen bronnen
- Bronontwikkeling
- Allianties vormen
- Gaan we erover, of gaan we ervoor

Doe alles wat je al wél kan doen. Op het moment dat je de go-knop weer indrukt, schiet je dan met volle vaart uit de startblokken. Start met al het voorwerk en onderzoek, het smeden van allianties en het voorbereiden van subsidieregelingen. 

3. Welke pauze?

Welke pauze

- Trek je eigen plan
- Nek uitsteken - doorgaan!
- Afhankelijkheden herpositioneren
- Clusteraanpak
- Surfen op je eigen oceaan
- Het is niet alleen kommer en kwel
Welke pauze

- Trek je eigen plan
- Nek uitsteken - doorgaan!
- Afhankelijkheden herpositioneren
- Clusteraanpak
- Surfen op je eigen oceaan
- Het is niet alleen kommer en kwel

Veel gemeenten gaan volle vaart vooruit. Ze hebben lokaal van alles te doen waarin ze niet afhankelijk zijn van wat er landelijk wordt besloten. Staan ze in sommige wijken nog op pauze? In veel andere wijken zijn ze gewoon al bezig.

En nu dan?

Blijf niet in de pauzeput

- Duidelijkheid: wat is waar nodig?
- Ongelofelijk behoefte aan perspectief
- Zorgen dat bewoners snappen wat we aan het doen zijn
- Duidelijke kaders, juiste prikkels
Blijf niet in de pauzeput

- Duidelijkheid: wat is waar nodig?
- Ongelofelijk behoefte aan perspectief
- Zorgen dat bewoners snappen wat we aan het doen zijn
- Duidelijke kaders, juiste prikkels

Alles wat je aandacht geeft groeit. Focus op wat wel lukt en waar je wel invloed op hebt. Deel dat zoveel mogelijk, zodat wat er nu al gebeurt en goed gaat ook in nieuwe regelingen mee wordt genomen. Focus op optimisme en zet er samen de schouders onder. Dat maakt het niet minder complex maar wel makkelijker, want je staat meer naast elkaar. We moeten elkaar nog meer als (kennis)partners gaan zien.”

Meer informatie

Relevant nieuws

Achtergrondverhaal Rapport

EBN: Betaalbare warmte is meer dan een rekensom

61 procent van de Nederlandse bevolking staat positief tegenover de overstap van aardgas naar duurzame warmte. "Benader betaalbaarheid niet alleen als een rekensom, maar bevraag bewoners ook wanneer zij iets betaalbaar vinden", zegt Herman Exalto, projectdirecteur Nationale Deelneming Warmte bij Energiebeheer Nederland (EBN). Samen met onderzoeksbureaus MSG Sustainable Strategies en Populytics deed EBN onder 14.657 Nederlanders uit 16 gemeenten onderzoek naar de betaalbaarheid van warmte.

22-09-2025
EBN: Betaalbare warmte is meer dan een rekensom
Achtergrondverhaal Kennisproduct Rapport

Regie op warmtepompen: samen met bewoners naar stille oplossingen

“Voor veel gebieden is de all-electric-warmtepomp het beste warmtealternatief voor aardgas. Dan wil je als gemeente voorkomen dat de overstap gepaard gaat met teveel geluid voor omwonenden”, vertelt opgavemanager Janneke Kreike van het Nationaal Programma Lokale Warmtetransitie (NPLW). Het is dus belangrijk dat gemeenten regie nemen en samen met inwoners van een (beoogde) all-electric-wijk optrekken. Daarom stortte zij zich met haar collega’s Catrinus Nouta (adviseur RVO) en Robert-Jan Haman (projectleider NPLW) op de cumulatieve geluidsimpact van warmtepompen. Resultaat: inzichten en adviezen die gemeenten helpen als zij het gesprek met hun inwoners aangaan over plaatsing van een warmtepomp.

11-09-2025
Regie op warmtepompen: samen met bewoners naar stille oplossingen
Achtergrondverhaal Kennisproduct

Vergelijkingstool voor ruimtelijke impact van warmteoplossingen

Wat betekent een warmteoplossing voor ondergrondse leidingen en riolering? Welke ruimtelijke aanpassingen zijn er in woningen nodig? En hoeveel extra elektriciteitshuisjes moeten erbij? Allemaal aandachtspunten waar gemeenten rekening mee moeten houden bij de keuze voor een warmteoplossing in een wijk. Om je hierbij te helpen is er nu een tool waarmee je de impact van warmteoplossingen op de ruimte makkelijk kunt vergelijken. We spraken erover met de initiatiefnemers: Achmed Achbari (opgavemanager NPLW) en Jordy Wilders (adviseur RVO).

30-06-2025
Vergelijkingstool voor ruimtelijke impact van warmteoplossingen
Bekijk alle nieuwsberichten