De Rijksoverheid werkt sinds 2018 samen met gemeenten aan het aardgasvrij maken van 66 proeftuinen. In deze proeftuinen worden verschillende technieken en methoden binnen de warmtetransitie toegepast. Het NPLW monitort de voortgang bij de proeftuinen. Op deze pagina lees je hier meer over.
Laatste update: oktober 2024
Download de Voortgang proeftuin in cijfers (xlsx)
Voortgang proeftuinen in het kort
Het aantal aardgasvrije woningen bij de proeftuinen is ten opzichte van de laatste uitvraag in 2022 ruim verdubbeld, van 3.120 woningen in 2022 naar 6.757 in 2024. Ook zijn inmiddels 91 utiliteitsgebouwen aardgasvrij gemaakt. Er zijn daarnaast 3.682 woningen en 14 utiliteitsgebouwen aardgasvrij-ready gemaakt. Daarmee is er bij ruim 20% van de woningen binnen de proeftuinen de gang naar een aardgasvrije toekomst ingezet of is deze al voltooid.
Leren van vooruitgang en tegenslag
Met deze cijfers wordt duidelijk dat er bij een deel van de proeftuinen onverminderd is doorgewerkt en er vooruitgang wordt geboekt. Ten opzichte van de laatste monitor zijn 2 proeftuinen in de exploitatiefase aangekomen, waarbij het nieuwe duurzame warmtesysteem in gebruik is genomen. Het gaat om een definitief afgeronde proeftuin in Tilburg en om de proeftuin op Vlieland. Bij die laatste is de installatie wel in gebruik genomen, maar wordt in de opstartfase tijdelijk nog gas gebruikt om een technisch opstartprobleem op te kunnen lossen.
Daarnaast zijn 2 proeftuinen van de planfase naar de uitvoeringsfase opgeschoven. Daar zijn de werkzaamheden voor de nieuwe warmteoplossing gestart. Tegelijkertijd zijn er ook proeftuinen die moeite hebben om vooruitgang te boeken, omdat zij tegen een aantal zaken aanlopen. Hierover staat meer beschreven in de monitor proeftuinen 2024, net als de kansen die proeftuinen zien voor een goede aanpak.
Dat de proeftuinen niet allemaal even makkelijk tot uitvoering komen is vervelend, maar ook leerzaam. De term proeftuin geeft al aan dat ze in het leven zijn geroepen om van te leren. Daar horen ook de obstakels bij. Het NPLW en haar partners registreren de signalen hierover en werken in samenwerking aan oplossingen. Dat moet voor zowel deze wijken als ook andere gemeenten de weg naar een aardgasvrije toekomst toegankelijker maken.
Wijzigingen
Voor proeftuinen die écht niet verder kwamen is er de mogelijkheid geweest om een ‘wezenlijke wijziging’ aan te vragen. Omdat de proeftuinen specifiek zijn geselecteerd om bepaalde lessen te leren over bijvoorbeeld omvang van het warmteproject, warmtetechniek of type bouw, kunnen zij niet zomaar van het originele plan afwijken. Bij een aantal proeftuinen is dit met goedkeuring van het ministerie (toen BZK, nu VRO) nu toch gedaan. Het doel is daar bijvoorbeeld veranderd van een collectieve naar een individuele warmteoplossing. Daarom kunnen een aantal getallen afwijken in vergelijking met de vorige monitor proeftuinen.
Naast de wezenlijke wijzigingen is ook één van de oorspronkelijk geselecteerde proeftuinen gestopt. De middelen die bij de proeftuin horen zijn teruggegeven en de wijk heeft niet langer de status van proeftuin. Daarom is deze wijk ook niet meegenomen in deze cijfers. Er zijn daarom nog 65 proeftuinen aardgasvrije wijken.
Meer inzicht?
Per proeftuin is informatie beschikbaar over de kenmerken, de warmtetechniek en de voortgang. Deze informatie is beschikbaar in het Excel-bestand dat op deze pagina te downloaden is. Op deze pagina is verder de belangrijkste informatie gevisualiseerd.
Wil je meer lezen over de voortgang, geleerde lessen, kansen en obstakels van de proeftuinen? Raadpleeg dan het volledige rapport monitor proeftuinen 2024 (xslx).
Meer informatie