Betaalbaarheid voor bewoners
De betaalbaarheid van verduurzamingsmaatregelen is voor gemeenten een cruciale factor bij het creëren van draagvlak bij bewoners. Woningeigenaren moeten de isolatiemaatregelen, de aansluiting op een warmtenet of de investering in een warmtepomp immers wel kunnen betalen. Het is daarom belangrijk dat gemeenten inzicht krijgen in de kosten en baten voor bewoners als zij de wijkaanpak in de warmtetransitie vormgeven.
Handreiking betaalbaarheid als hulpmiddel lokale warmtetransitie
De handreiking betaalbaarheid is een handig hulpmiddel voor gemeenten. Deze bevat een overzicht van de huidige subsidies en financieringsinstrumenten, en een stappenplan om de kosten-batenanalyse inzichtelijk te presenteren aan woningeigenaren. De handreiking gaat uit van zowel bestaand beleid als het wetsvoorstel Wet gemeentelijke instrumenten warmtetransitie (Wgiw).
De handreiking betaalbaarheid gaat over de betaalbaarheid voor woningeigenaren, en niet voor bedrijven en instellingen.
Tool Eindgebruikerskosten
De tool Eindgebruikerskosten helpt gemeenten om inzicht te krijgen in de betaalbaarheid van de warmtetransitie voor bewoners. Je ziet in de tool de gemiddelde kosten en baten voor bewoners op wijk- en buurtniveau, met de mogelijkheid om in te zoomen op specifieke groepen, zoals woningtypes of bouwjaren. De tool is van het ministerie Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening en wordt in fases ontwikkeld. De eerste versie is naar verwachting in september/oktober beschikbaar.
Wat is de Tool Eindgebruikerskosten?
De tool Eindgebruikerskosten sluit aan op de inzichten van de Startanalyse en het eerdere Dashboard Eindgebruikerskosten. De onderliggende data zijn afkomstig uit Hestia, een databron met actuele informatie over woningen en energiegebruik.
Gemeenten krijgen hiermee de mogelijkheid om:
- de jaarlijkse eindgebruikerskosten van verschillende warmtestrategieën per woningtype en op wijkniveau te berekenen en te vergelijken;
- utiliteitsbouw binnen wijken en buurten in te zien in de analyse;
- de resultaten te gebruiken bij het opstellen van het warmteprogramma en bij het voorbereiden van de communicatie naar bewoners.
Gefaseerde ontwikkeling
In de 1e fase biedt de tool inzicht in de totale jaarlijkse kosten per gemeente, wijk en buurt van verschillende warmtestrategieën. Daarnaast kun je de totale kosten over een looptijd van 30 jaar bekijken en in inzoomen op specifieke groepen. Bijvoorbeeld ‘alle tussenwoningen gebouwd na 1995 in buurt A’ of ‘alle hoekwoningen gebouwd tussen 1975 en 1995 in buurt B’.
In de 2e fase wordt het mogelijk om data op interactieve wijze te bewerken en analyseren. Ook wordt de feedback van gemeenten en het beleidspanel uit fase 1 verwerkt. Fase 2 moet begin 2026 volgens planning klaar zijn.
Gemeenten, de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) en het Nationaal Programma Lokale Warmtetransitie (NPLW) zijn nauw betrokken via gebruikers-, beleid- en beheerpanels.
Startanalyse ten opzichte van eindgebruikerskosten
De Startanalyse biedt gemeenten inzicht in de nationale meerkosten van verschillende warmteopties per buurt en wijk. Deze data vormen samen met de eigen bronnen van de gemeente een belangrijke basis voor het opstellen van het warmteprogramma en uitvoeringsplannen. Omdat de nationale kosten geen volledig beeld geven van de daadwerkelijke lasten voor bewoners, is het belangrijk om ook de eindgebruikerskosten in kaart te brengen. Deze kosten geven weer wat bewoners daadwerkelijk betalen voor verduurzamingsmaatregelen, inclusief energiekosten, investeringen in isolatie en installatie, en eventuele subsidies. De tool Eindgebruikerskosten helpt gemeenten om deze inzichten te vertalen naar lokale situaties en biedt gemeenten zo ondersteuning bij het maken van onderbouwde keuzes.