Impulsdag Isoleren: doorpakken met je lokale isolatieaanpak
Hoe maak je isolatie toegankelijk, haalbaar én schaalbaar? Hoe krijg je bewoners in beweging? Wat zijn praktijkvoorbeelden van doeltreffende samenwerking tussen lokale én regionale partijen? Hoe isoleer je met behoud van beschermde diersoorten? En hoe zorg je dat doelgroepen niet achterblijven? Tijdens de Impulsdag Isoleren kwam je hier alles over te weten.

Kennissessies
In deze sessies behandelt een expert en/of gemeente een specifiek onderwerp.
Kennissessie 1 - Beschermde diersoorten: wat kan er wel?
Hoe houd je rekening met de Wet Soortenbescherming in de openbare ruimte? In deze sessie geeft NPLW een update over de huidige stand van zaken NVI, pre-SMP en SMP. We besteden in deze sessie extra aandacht aan het realiseren van alternatieve vleermuisverblijven. Wat zijn de kosten en mogelijkheden voor het verhuizen van de vleermuis? En welke kansen zijn er voor alternatieve vleermuisverblijven in de openbare ruimte?
Spreker(s): Melissa Oosterbroek (NPLW), Frans Keunen (SWECO) en een medewerker van Unitura.
Kennissessie 2 - Isolatie in de warmtetransitie
Isolatie vormt een essentieel onderdeel in het aardgasvrij maken van de gebouwvoorraad. Gemeenten hebben de regie in het planproces. Op welke isolatienormen moeten gemeenten zich gaan richten in het warmteprogramma? Hoe moet isolatie in het warmteprogramma een plek krijgen? Wat is verplicht en wat is aan te raden? Hoe bepaal je de isolatieopgave in samenhang met de keuzes voor warmtetechnieken en andere doelstellingen? En wat zijn tips om dat gebiedsgericht en gemeentebreed uit te voeren? In deze presentatie geven we een antwoord op deze vragen en is er gelegenheid om ervaringen uit te wisselen.
Spreker(s): George Wurpel (MSG sustainable strategies), en Friso Waagmeester en Guido Zeck (gemeente Rotterdam).
Kennissessie 3 - Betere samenwerking tussen fysiek- en sociaal domein levert meer op
Gemeenten, zoals Wageningen, hebben een verbinder aangesteld die het sociale en het fysieke domein verbindt en zorgt voor een goede samenwerking tussen de gemeente, de woningcorporatie en welzijnsorganisaties. Door deze verbinder kan de gemeente efficiënter hulp bieden, zorgen voor een grotere impact en voor succesvolle interventies om energiearmoede te beperken. Kom ontdekken hoe je met bestaande netwerken nieuwe kansen kunt creëren, wat dit jou oplevert, en hoe je als gemeente de isolatie- en energiearmoede-opgave een impuls kan geven.
Spreker(s): Robin Smale (gemeente Wageningen), Meike Griepsma (Solidez), Ifor Schrauwen (gemeente Dordrecht) en Cato Bechtold (Hiemstra en de Vries).
Kennissessie 4 - Effectief isoleren door een goede samenwerking met bewonersinitiatieven
Hoe kunnen bewoners met DEFG-labels beter geholpen worden bij energiebesparende maatregelen door samenwerking met bewonersinitiatieven? We delen geleerde lessen en praktijkvoorbeelden uit de ondersteuning van bewonersinitiatieven en onderzoeken met de zaal hoe dit de lokale aanpak isolatie vanuit het NIP verder kan versterken.
Spreker(s): Gijs Termeer (HIER), Djoera Eerland (Buurkracht) en Annerike Hekman (LSA Bewoners).
Kennissessie 5 - Hoe help je inwoners met de financiering van verduurzamingsmaatregelen?
Veel woningeigenaren hebben het gevoel dat een ambitieuze verduurzaming van hun huis niet past bij hun portemonnee. Dat gevoel is bijna altijd onterecht, blijkt uit onderzoek van De Nederlandse Bank. Het overgrote deel van de woningeigenaren kan een serieuze verduurzaming van de eigen woning financieren met spaargeld of een lening. Maar woningeigenaren gaan niet zomaar aan de slag, omdat ze niet weten waar te beginnen. Daarom bieden steeds meer gemeenten ondersteuning aan woningeigenaren bij het maken van een plan. Dat plan gaat enerzijds over de energiebesparende maatregelen en anderzijds over de financiën.
Deze werksessie gaat over die financiën. Hoe organiseer je als gemeente een goede ondersteuning aan woningeigenaren bij de financiële kant van de verduurzaming van hun woning? Welke rol kunnen, en mogen, gemeenten en financieel adviseurs spelen richting bewoners? Op welke manier kunnen landelijke en lokale subsidies handig worden gestapeld met een lening van Nationaal Warmtefonds?
En hoe komt de gemeente Heerlen tot een financieel aanbod voor haar inwoners om hun woning te verduurzamen? Wat zijn de leerpunten en adviezen vanuit de gemeente Heerlen?
Spreker(s): Lodewijk Berkhout (VRO), Susanne Koken-Eurlings (gemeente Heerlen) en Yvonne Hofmann (NPLW).
Kennissessie 6 - De kracht en complexiteit van samenwerking tussen gemeenten
Samenwerking tussen gemeenten wordt vaak gepresenteerd als dé sleutel tot slagkracht en efficiëntie. Zowel het Rijk als managementdenkers stimuleren samenwerking om strategisch voordeel te behalen, middelen te bundelen en gezamenlijke impact te vergroten. Maar hoe werkt dit in de praktijk?
In de provincie Utrecht hebben inmiddels 18 gemeenten zich aangesloten bij het programma Meerjarig Collectief Ontzorgen binnen het Energie Diensten Centrum (EDC)—een samenwerkingsverband van 25 gemeenten en de provincie Utrecht.
Maar samenwerking brengt niet alleen kansen, maar ook uitdagingen. Hoe borg je juridische en financiële structuren? Hoe zorg je ervoor dat alle partijen zich even betrokken voelen? En hoe organiseer je de bestuurlijke samenwerking zo dat deze efficiënt en werkbaar blijft?
In deze sessie delen we praktijkervaringen, inzichten en geleerde lessen uit het EDC. Wat maakt deze samenwerking succesvol? Welke obstakels moeten worden overwonnen? En hoe kan dit model breder worden toegepast?
Spreker(s): Kim Kiszelnik (provincie Utrecht/EDC).
Kennissessie 7 - Van drempel naar actie: hoe krijg je iedereen mee met isolatie?
Hoe zorg je dat je, niet alleen, over ‘de drempel’ komt maar ook dat de mensen die nu in energiearmoede leven tot (isolatie) actie overgaan. Wellicht in kleine stapjes maar dat ook de ze groep straks meekan en gaat wanneer er overgegaan wordt naar een andere warmteoplossing. En vooral nu, op korte termijn, geld besparen op hun energierekening en er ook warm(er) bijzitten door het toepassen van isolatie maatregelen.
Spreker(s): Prof.dr.ir. Anke van Hal (Nyenrode Business University) en ir. Doris de Bruijn (Europese Project Energy Poverty Zero).
Kennissessie 8 - Doe-het-zelfisolatie: hoe activeer en ondersteun je klussers?
Doe-het-zelfmaatregelen kunnen een belangrijke bijdrage leveren aan de isolatieopgave. Maar hoe activeer en ondersteun je potentiële klussers om zelf isolatiemaatregelen van kwaliteit te plaatsen? Milieu centraal zal hun inzichten hierover delen en de ondersteuning die zij al voor deze groep bieden toelichten. Dit wordt gevolgd door een kijkje in de praktijk bij de doe-het-zelf aanpak van de Gemeente Arnhem met ruimte voor vragen en het delen van je eigen ervaringen rond het ondersteunen van doe-het-zelvers.
Spreker(s): Suzanne Hoogers (Milieu Centraal), Arjen Goodijk (gemeente Arnhem) en Cordo Wolf en Patrick Hoogenbosch (buurtklusbedrijf Arnhem).
Kennissessie 9 - De AVG zegt geen nee
In deze werksessie gaan we samen ontdekken waarom de AVG geen obstakel hoeft te zijn bij het delen van informatie met en over inwoners. Door bestaande contactmomenten en opgeslagen gegeven beter te benutten, leer je informatie effectief te delen ten bate van de bewoners en de warmtetransitie. We nemen de deelnemers mee in de waarde afwegingen en de heel praktische keuzes die je als gemeente moet leren maken rondom gegevensbescherming. Op basis daarvan laten we zien hoe je de AVG kan inzetten als een instrument in plaats van een knelpunt binnen de warmtetransitie.
Spreker(s): mr. Sergej Katus (PPM) & dr. Robert Duiveman (IPW Klimaatwerk).
Kennissessie 10 - De dorpenaanpak
Samen aan de slag met de isolatie-aanpak? Ben je nog niet gestart met de uitvoering, of ontbreekt het je aan capaciteit? Bedenk dat je samen veel meer kan dan alleen. Verbouwstromen helpt gemeenten die regionaal willen samenwerken om te komen tot een effectieve en haalbare aanpak.
In deze sessie gaan we in op de vraag wat gemeenten kunnen doen om maximaal gebruik te maken van de capaciteit en expertise die er zijn. De Meerjarig Collectief Ontzorgings(MCO)-aanpak zet in op meerjarige en gelijkwaardige samenwerking tussen gemeenten en intermediair. In een lerende samenwerking zet je maximaal in op: meer mensen, meer maatregelen van een betere kwaliteit te laten afnemen. Gebruikmakend van een schaalbare aanpak.
Spreker(s): Annemieke van Doorn en Josien Kruizinga (Verbouwstromen).
Gesprekstafels
In kleine groepjes van 10 tot 15 personen ga je met elkaar in gesprek. De gesprekstafel staat onder begeleiding van een gemeentemedewerker of inhoudelijke expert.
Gesprekstafel A - Model subsidieregeling om je lokale isolatieaanpak te optimaliseren
Heb je als gemeente een subsidieregeling opgesteld om inwoners te helpen met het isoleren van hun huis of ben je daarmee bezig? En ben je op zoek naar tips om deze nog verder te verbeteren? De VNG heeft op verzoek van gemeenten een model subsidieregeling ten behoeve van de uitvoering van de lokale aanpak isolatie opgesteld. Ze geven in deze sessie tips hoe deze is in te zetten voor isolatie conform de SPUK LAI, inclusief doe-het-zelf en VvE’s. Maar ook bijvoorbeeld hoe om te gaan met de uitzonderingsregels. Wil je hierover meer weten? Schuif dan aan bij deze gesprektafel.
Begeleider(s): Merian Koekkoek (VNG).
Gesprekstafel B - Hoe maak je vaart met je vve-aanpak?
Hoe kun je als gemeente vve’s ondersteunen waardoor in één aanpak veel woningen worden geïsoleerd?
In Nederland zijn er ongeveer 1,4 miljoen woningen onderdeel van een VvE. Op dit moment is slechts een fractie van de VvE’s bezig met verduurzamen. Wat kan je als gemeente doen om deze VvE’s te ondersteunen en op weg helpen. Zodat verduurzaming ook voor VvE’s een haalbare stap is. En omdat er in een gemeenten veel vve's zijn kun je hiermee ook je isolatieaanpak opschalen.
Begeleider(s): Bas Janssen (Milieu Centraal) en Art den Boer.
Gesprekstafel C - Biobased isoleren als serieuze optie
Waarom biobased isoleren? En hoe neem je het mee in de subsidieaanpak? Hoe zorg je ervoor binnen je gemeente dat deze milieuvriendelijke materialen als serieuze optie door inwoners wordt meegenomen in hun isolatie?
Biobased isolatie raakt verschillende gemeentelijke afdelingen, en vraagt om samenwerking tussen beleid, inkoop, duurzaamheid en uitvoering. Hoe neem je het mee in de subsidie en pak je dat dan aan? Bijvoorbeeld in je beleid en inkoop, verankering in je gemeentelijke begroting of door samen te werken met grotere partijen zoals woningcorporaties.
Begeleider(s): Frank Kusters en Koen van Waes (Building Balance).
Gesprekstafel D - Energiehuis: jouw toekomstige partner in isolatie?
Landelijk wordt er toegewerkt naar een One-stop-shop, oftewel een Energiehuis. Het wordt geen verplichting voor gemeenten, maar wel een landelijke verplichting. Een wijkgerichte aanpak kan eigenlijk niet zonder een energiehuis.
Wat zijn de ideeën bij een Energiehuis? En hoe wordt het in verschillende gemeenten opgepakt? Hoe kan een energiehuis inwoners ontzorgen en ondersteunen en kan het samenwerken met andere partijen?
Begeleider(s): Caspar Menkman (gemeente Berkelland), Jeroen aan het Rot (Energieloket Achterhoek) en Melissa Degen (VRO).
Gesprekstafel E - Ik moet een SMP maken, en nu?
Start je, of ben je bezig met een lokale isolatieaanpak? En heb je vragen over na-isolatie en soortenbescherming en in het bijzonder de bescherming van vleermuissoorten? Wil je weten hoe je dit aanpakt en wat er wel, en niet, kan? En hoe het juridisch zit? Schrijf je dan in voor deze gesprektafel, we gaan er graag met je over in gesprek.
Begeleider(s): Rachel Ege (VNG) en Melissa Oosterbroek (NPLW).
Gesprekstafel F - Nij Begun als voorbeeld in de isolatieaanpak
Groningen en Noord Drenthe werken aan een vergaande isolatieaanpak voor haar inwoners met een groot ondersteuningspakket uit Nij Begun. Eén loket voor burgers, volledige ontzorging en ketensamenwerking wordt hier stevig neergezet. De aanpak zou op onderdelen ook kunnen werken voor andere gemeenten.
Begeleider(s): Annemarie Küppers (VRO) en Joost Smits (gemeente Westerkwartier).
Presentaties
De presentaties zijn tot 16 juni beschikbaar.
- Presentatie kennissessie 1 - Beschermde diersoorten: wat kan er wel? (pdf)
- Presentatie kennissessie 2 - Isolatie in de warmtetransitie (pdf)
- Presentatie kennissessie 3 - Betere samenwerking tussen fysiek- en sociaal domein levert meer op (pdf)
- Presentatie kennissessie 4 - Effectief isoleren door een goede samenwerking met bewonersinitiatieven (pdf)
- Presentatie kennissessie 5 - Hoe help je inwoners met de financiering van verduurzamingsmaatregelen? #1 (pdf)
- Presentatie kennissessie 5 - Hoe help je inwoners met de financiering van verduurzamingsmaatregelen? #2 (pdf)
- Presentatie kennissessie 6 - De kracht en complexiteit van samenwerking tussen gemeenten (pdf)
- Presentatie kennissessie 7 - Van drempel naar actie: hoe krijg je iedereen mee met isolatie? (pdf)
- Presentatie kennissessie 8 - Doe-het-zelfisolatie: hoe activeer en ondersteun je klussers? (pdf)
- Presentatie kennissessie 9 - De AVG zegt geen nee (pdf)
- Presentatie kennissessie 10 - De dorpenaanpak (pdf)
- Presentatie gesprekstafel F - Nij Begun als voorbeeld in de isolatieaanpak (pdf)
De Impulsdag isoleren werd georganiseerd door het Nationaal Programma Lokale Warmtetransitie (NPLW) in samenwerking met het ministerie van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening (VRO).