In deze eerste stap bereid je je voor op het ontwerpen van een participatietraject door kennis te verzamelen. Je gaat op zoek naar belangrijke informatie over de wijk waar je aan de slag wilt: wie wonen er, en welke behoeften, wensen en mogelijkheden voor participatie zijn er onder deze mensen? Ook breng je de randvoorwaarden voor participatie in kaart: wat zijn de technische, bestuurlijke en financiële kaders waarbinnen je participatie gaat organiseren?
Wijkanalyse
Een goed participatieontwerp is toegesneden op de omstandigheden die de warmtetransitie in een specifieke wijk kenmerken. Om per wijk een passende participatie- en communicatieaanpak te ontwikkelen, moet je weten met wat voor wijk je te maken hebt. Door informatie over de wijk te verzamelen en te weten wat er speelt, kun je beter inschatten hoe je de participatie bij de warmtetransitie aantrekkelijk kunt maken voor bewoners. Het geeft bijvoorbeeld aanknopingspunten om de warmtetransitie te koppelen aan andere opgaven die bewoners belangrijk vinden en waar zij graag betrokken bij willen zijn. Tegelijkertijd is het ook belangrijk om te voorkomen dat bewoners zich overvraagd voelen en participatiemoeheid optreedt.
Ga naar de pagina wijkanalyse voor meer informatie >
Gemaakte keuzes transitievisie warmte
Onderzoek aan de hand van de transitievisie warmte welke alternatieve warmtetechniek(en) voor deze wijk naar voren gekomen zijn gekomen als reële alternatieven voor het aardgas en wat is hier al over gecommuniceerd naar de wijk. Kijk hierbij onder andere naar het onderscheid tussen individuele en collectieve oplossingen. Het realiseren van een collectieve oplossing kan een ander participatietraject vergen, omdat alle bewoners op ongeveer hetzelfde moment een keuze moeten maken om over te stappen naar een alternatieve voorziening. Een financiële doorrekening van deze opties is ook relevante informatie. Ga na of je deze technische kennis zelf in huis hebt of dat je eventueel een technisch bureau wilt inschakelen.
Ga naar de pagina lokale analyse voor meer informatie >
Ruimte voor invloed van bewoners
Denk goed na over welke keuzes je aan bewoners kunt voorleggen, in welke fase, hoeveel invloed ze hierbij kunnen uitoefenen en hoe je helder terugkoppelt over wat er met de inbreng is gedaan. Als veel technische keuzes al vastliggen of als bewoners weinig interesse hebben in de technische kant van het verhaal kunnen eventueel ook andere vraagstukken betrokken worden bij het proces. Zorg sowieso voor voldoende ruimte voor participatie bij de keuzes die directe gevolgen hebben voor de woningen en leefomgeving van mensen.
Interne organisatie
Er moeten voldoende (ambtelijke) capaciteit en middelen beschikbaar gesteld worden voor participatie. Ook is het nodig om op de hoogte te zijn van eventuele andere initiatieven en belangrijke opgaven voor de gemeente in de betreffende wijk of buurt. Denk na over mogelijkheden om daarin samen op te trekken en wat dit betekent voor het participatieproces. Breng de randvoorwaarden voor de interne organisatie in kaart aan de hand van de volgende onderwerpen.
- Tijd en financiële ruimte. Hoeveel tijd, capaciteit en financiële middelen zijn er voor participatie?
- Beleidsruimte. Welke invloed kunnen bewoners op het beleid uitoefenen? Welke keuzes wil je bij de gemeente leggen, en welke bij bewoners?
- Betrokkenheid andere afdelingen. Hoe loopt de samenwerking met andere afdelingen, die zich bezighouden met bijvoorbeeld wonen of de inrichting van de openbare ruimte? Is er hier draagvlak om de uitkomsten van het particpatieproces ambtelijk in te bedden? Hoe kun je dit draagvlak creëren en organiseren?
- Betrokkenheid bestuurder. Welke bijdrage wil en kan de bestuurder leveren? Is de bestuurder bereid om de uitkomsten van een participatieproces politiek in te bedden?
- Regierol. Welke regierol wil de gemeente pakken binnen de warmtetransitie in deze wijk?
Betrekken van de gemeenteraad
Om de uitkomsten van het participatieproces politiek in te bedden, is het belangrijk om zowel het college als de raad tijdig te informeren en betrekken over het participatieproces.
Professionele stakeholders
Naast de gemeente zijn ook woningcorporaties, bedrijven, netbeheerders, energieloketten en vele andere stakeholders actief in wijken over energiebesparing, woonkwaliteit en aardgasvrij. Deze stakeholders hebben allemaal hun eigen ideeën, belangen en planning ten aanzien van de transitie. Ook zijn ze vaak zelf actief bezig met communicatie en participatie rond dit onderwerp, met elk hun eigen kanalen en relaties in de wijk. Het is daarom aan te raden goed in gesprek te zijn en blijven met deze stakeholders voor het afstemmen van het participatietraject.
Resultaat
Aan het einde van deze stap heb je als het goed is een overzicht van de wijk, op basis waarvan je een participatietraject kunt gaan ontwerpen voor de totstandkoming van het uitvoeringsplan. Je hebt hierbij de volgende informatie in kaart gebracht:
- Informatie over bewoners en gebouweigenaren en hun voorkeuren voor het participatieproces.
- Informatie over de ruimte van invloed van participanten
- Informatie over de mogelijkheden binnen je eigen organisatie
Meer informatie
Verder naar stap 2 | Ontwerpen participatieproces >