Groningse appartementen maken gebruik van aquathermie

De eerste appartementenblokken zijn in 2011 opgeleverd. Op dit moment zijn de laatste blokken in aanbouw. Aquathermieprojecten met WKO zijn tot nu toe meestal nieuwbouwprojecten. In de bestaande bouw is nog weinig ervaring. 2 lessen die Groningen heeft geleerd zijn: kijk goed naar de balans tussen duurzaamheid en economie en communiceer helder met bewoners over de kosten van een duurzaam systeem. Het project Grunobuurt wordt gerealiseerd door WarmteStad.

Het is opgericht door gemeente Groningen en Waterbedrijf Groningen. Alle kennis en kunde wordt gehaald bij lokale partners, vertelt Theo Venema, business developer bij WarmteStad in Groningen. 'Een zelfbenoemde functie met het leukste werk dat er is. Ik ben ontwikkelaar van nieuwe dingen, al is mijn werk nog veel breder.'

'Wij bieden stadjers (inwoners van Groningen) en bedrijven voor de lange termijn betrouwbare, betaalbare en duurzame warmte (en/of koude) oplossingen. Doordat er nauw met lokale partners wordt samengewerkt wordt de verbondenheid met stad versterkt. Het doel van WarmteStad is om een stevige bijdrage te leveren aan de stad Groningen die in 2035 CO₂-neutraal is. Inmiddels hebben we meer dan 2500 Stadjers als klant. Samen leveren een bijdrage aan een duurzaam Groningen”, aldus Venema. Met het project Grunobuurt wordt Groningen weer een stukje duurzamer. 

Dat er gekozen is voor de techniek aquathermie is niet vreemd 'We waren in Groningen al bezig met Thermische Energie uit Oppervlaktewater (TEO)/aquathermie voordat deze termen überhaupt al bestonden. Eerst was het uniek dat we in Groningen een kanaal gebruikten voor WKO. Nu is het normaal, dat is een mooie ontwikkeling', vertelt Paul Corzaan, projectleider Energie gemeente Groningen.

WKO komt vaak voor in nieuwbouw en bij nieuwbouwprojecten zijn mensen vaak gefocust op andere zaken. 'Juist daarom is het belangrijk om helder te communiceren. Het koelen van een huis met een WKO-systeem werkt vaak anders dan met een airco. Het vastrecht voor koeling is bijvoorbeeld anders. Het verhoogt de energierekening behoorlijk, terwijl klanten vaak verwachten dat het juist tot lagere warmtekosten leidt. Dit is daarom voor veel klanten lastiger te begrijpen. Door helder te communiceren voorkom je onprettige situaties', vertelt Theo Venema. WarmteStad zorgt ervoor dat de informatie bij een toekomstige bewoner terechtkomt voordat de bewoner besluit om de woning te huren of te kopen. Dit doen zij via een filmpje, informatie op de website en in een brief.

Volgens de business developer is het altijd belangrijk om te zoeken naar een goede balans tussen economie en duurzaamheid. 'Betaalbare duurzaamheid staat bij ons voorop. Dit is echter niet hetzelfde als goedkope duurzaamheid. Zo goedkoop als het aardgas wordt het nooit meer', aldus Venema.

'Soms is iets qua duurzaamheid wel beter maar is dat te duur voor wat het oplevert. En andersom, soms moet je echt niet besparen op duurzaamheid. Daar moet je samen met de vastgoedontwikkelaar een balans in zoeken.' Venema noemt de hybride warmtepomp als voorbeeld. 'Dit systeem is vanuit economisch opzicht aantrekkelijk, maar is minder duurzaam dan een systeem wat volledig werkt zonder aardgas.' Het kan echter in veel gevallen toch een goede keuze zijn om op korte termijn CO₂ te besparen tegen een aantrekkelijke prijs.

Een andere voorbeeld wat Venema noemt is een gedeelde retourleiding. Deze werd in de eerste twee appartementenblokken aangelegd. Een installatieconcept wat economisch aantrekkelijk is, maar in de praktijk niet goed werkte. Venema vertelt 'We bespaarden de kosten van aparte retourleidingen, maar uiteindelijk bleek dat de warmtepomp (bijna) niet meer werkte doordat de retourtemperatuur in deze gedeelde retourleidingen veel hoger was dan verwacht. Hierdoor kon de warmtepomp ook geen of weinig gebruik meer maken van de warmte uit het Noord-Willemskanaal.' 

WarmteStad heeft ervoor gekozen om het bestaande systeem te optimaliseren. Achteraf is het namelijk duur om extra leidingen aan te brengen. 'Hier hebben we van geleerd. Bij nieuw te bouwen appartementen worden wel aparte retourleidingen aangelegd. Zo komt de aquathermie steeds beter tot zijn recht.'

'Aan de andere kant hebben we ook eens een gebouw helemaal aardgasvrij aangesloten waarbij we bovendien voor het regenereren van de WKO-bron een PVT-systeem hebben geplaatst. Een PVT-systeem is een systeem met zonnepanelen en zonnecollectoren ineen dat zowel duurzame elektriciteit als duurzame warmte opwekt. Dat was niet de goedkoopste optie maar verhoogt wel de duurzaamheid en geeft wel hands-on inzicht in de toepassingsmogelijkheden van deze techniek', sluit Venema af.

Gemeente Groningen is met heel veel projecten bezig op het gebied van duurzame energie. 'Van riothermie tot aan het gebruik van restwarmte van datacenters. Dit project met aquathermie past hier goed bij.' Daarnaast vertelt Corzaan dat Groningen warmte nuts vindt. 'Nuts betekent voor ons van openbaar nut. Dat is het aardgasnet ook. De alternatieven moeten dan ook niet 100% commercieel zijn. Daarom investeren we als gemeente Groningen in het bedrijf WarmteStad.'

• Aquathermie
• Aquathermie projectenkaart