Bij het gelijktijdig aanleggen van een warmtenet en het vervangen van het riool ontstaan koppelkansen: het verminderen van overlast en het kost vaak minder tijd en geld. Breng de koppelkansen voor jouw gemeente in kaart met onze praktijktips.
1. Zorg voor een gebiedsgerichte aanpak
Bij de voorbereiding van het combineren van werkzaamheden heb je te maken met de vaak strakke planningen en budgetten van andere afdelingen. De slagingskans van een koppeling wordt groter als je hier rekening mee houdt. Uit de praktijk weten we dat een gebiedsgerichte aanpak het proces van koppeling makkelijker maakt. Die maak je samen met meerdere afdelingen. Zorg ook voor input van onder andere warmtebedrijven en woningcorporaties. Betrek elkaar vroeg om de mogelijkheden in kaart te brengen. Uiteindelijk zorgt de gebiedsgerichte aanpak ervoor dat niet voor elke straat waar de weg ‘open moet’ het wiel opnieuw uitgevonden hoeft te worden.
Een voorbeeld van hoe een gebiedsgerichte aanpak kan helpen om koppelkansen te benutten is Rotterdam. Zij denken nu tientallen jaren vooruit door een visie te maken van de toekomstige inrichting van een straat. Zo pakken zij het werken in de openbare ruimte in een keer goed aan. Hierdoor wordt de kwaliteit van de openbare ruimte verbeterd en de beperkte ruimte in boven- en ondergrond goed benut.
2. Maak een kaart van het gebied met geplande uitbreidingen
Met een gebiedsgerichte aanpak duurt de voorbereiding langer. Je verbetert wel het ruimtegebruik boven- en ondergronds voor de komende tientallen jaren. Niet alleen de ruimtelijke inpassing van het warmtenet en riolering, maar voor groen, laadpalen en andere toekomstplannen voor een gebied. Een gedeelte van zo’n ‘masterplan’ voor de toekomst is bijvoorbeeld een kaart van het gebied met de geplande uitbreidingen van het warmtenet de komende jaren of een dwarsdoorsnede per straat. Op dit straatprofiel zijn de meerjarenplannen uitgetekend. Drimmelen bewees dat het handig is om een gedeeld beeld van de ondergrond te hebben. Bekijk de video hieronder:
3. Zorg voor een passende bouworganisatievorm
Er zijn meerdere contractvormen mogelijk bij Grond-, Weg- en Waterbouw. Een twee-fasen aanbesteding groeit in populariteit. Er zijn meerdere vormen hiervan mogelijk, een voorbeeld is een bouwteam constructie. Denk goed na over wie je hierin betrekt, zoals
- De opdrachtgever
- De aannemer voor de verschillende infra
- De adviserende ingenieurs
- Adviseurs (installateurs, architecten)
Doordat er mensen met uitvoeringskennis deelnemen wordt dit gelijk in het ontwerp meegenomen. Daarnaast kun je na de voorbereiding sneller starten met de uitvoering.
4. Maak een goede businesscase
Goede voorbereiding bespaart kosten in de toekomst. Laat dit in de businesscase zien. Door samen met stakeholders te berekenen wat het koppelen van rioleringswerkzaamheden en de aanleg van een warmtenet kan besparen aan kosten, werd er belangrijke steun gerealiseerd voor de koppeling van de werkzaamheden in Rotterdam. Deel ook de kosten voor het verplicht voorbereidend bodemonderzoek met (sommige) stakeholders. In Rotterdam heeft de gemeente deze lasten gedeeld met het warmtebedrijf.
Praktijkvoorbeeld: Betrek op het juiste moment de juiste mensen
Soms gaat een overleg over grondroerende werkzaamheden over bemaling en precieze ligging van kabels en leidingen, doorsnedes en materiaal van buizen of over de planning. Hierbij is er kennis over onderhoudsplannen nodig. Bij dit voorbeeld bleek dat vertegenwoordigers van het waterleidingbedrijf verouderde onderhoudsplannen gebruikten tijdens het kabels- en leidingenoverleg. Hierdoor konden geen plannen worden gemaakt tot bestuurders met mandaat en actuelere kennis van de toekomstplannen van het bedrijf aansloten bij het overleg.
5. Zoek een balans tussen een prestatiegerichte uitvraag en de details
Bij een prestatiegerichte uitvraag ligt de nadruk meer op het resultaat van de uit te voeren werkzaamheden. Bij het gedetailleerde bestek ligt de focus op de werkzaamheden die gericht zijn op het resultaat: tijd, doel, kosten. Een prestatiegerichte uitvraag bespaart tijd en je hoeft minder partijen vroeg in het proces te betrekken. Als je alle details uitwerkt in een gedetailleerd bestek houd je als gemeente meer regie in handen. Dit kan onder andere, omdat je heldere afspraken maakt wanneer er met meerdere aannemers gewerkt wordt.
Voor de aanleg van een warmtenet en de rioleringswerkzaamheden zijn er gespecialiseerde aannemers op de markt. Werk met één hoofdaannemer om onduidelijkheden over verantwoordelijkheid en onderlinge communicatie te voorkomen. Hierdoor is één partij aansprakelijk voor de prestaties, garanties en kwaliteit. Mocht dit niet kunnen, wijs dan één gemeentelijk projectleider aan als coördinator.
6. Zoek elkaar op in de uitwerking
In de rioleringsbranche werken ze veel met een 'Rationalisatie en Automatisering Grond-, Water- en Wegenbouw (RAW)' bestek bij een aanbesteding. Een voordeel van een RAW bestek is dat het de opdrachtgever de mogelijkheid geeft om expliciete afspraken te maken. Een nadeel kan zijn dat het meer werk vergt in het voortraject. Als je de meekoppelkans met de aanleg van een warmtenet wil verkennen als gemeente, is het belangrijk om in het voortraject te verkennen hoe je de aanbestedingen op detailniveau bij elkaar kan laten komen.
7. Creëer meer zeggenschap met de Algemene Verordening Ondergrondse Infrastructuur (AVOI)
In een Algemene Verordening Ondergrondse Infrastructuur (AVOI) leg je onder andere de onderhoudscontracten met eigenaren van de ondergrondse kabels en leidingen vast. Daarnaast bepaal je wie aansprakelijk is voor de kosten. Gemeente Drimmelen heeft dit bijvoorbeeld gedaan. Hier is de riolering ónder het warmtenet gelegd. Dit was een oplossing met een risico voor de gemeente zelf. Dit risico voor de gemeente werd beperkt door in de AVOI vast te leggen dat, wanneer de gemeente rioleringswerkzaamheden moet verrichten ná 5 jaar, het warmtebedrijf aansprakelijk is voor kosten voor werkzaamheden omtrent het warmtenet bij rioolonderhoud.
8. Graaf een proefsleuf
Het graven van proefsleuven voorkomt dat je voor dure verassingen komt te staan in de uitvoering. De KLIC-meldingen laten zien waar de kabels of leidingen zijn gelegd, maar in de praktijk wijken de echte locaties hiervan af. Om deze nauwkeurig te bepalen is altijd onderzoek nodig, door bijvoorbeeld sonar en proefsleuven.
9. Werk met tijdelijke bestrating
Als je voorziet dat de straat binnen enkele jaren weer open moet voor werkzaamheden, overweeg om dan te werken met tijdelijke herbestrating van het wegdek.
10. Overweeg ondergronds te boren
Ondergronds boren kan een oplossing zijn op drukke rotondes of kruispunten. Het wegdek blijft intact waardoor je verkeerhinder beperkt.
Voor- en nadelen
Hieronder vind je een overzicht van de voor- en nadelen van het gelijktijdig uitvoeren van riool- en warmtenetwerkzaamheden.
Voordelen
- Tijdswinst. De totale werkzaamheden duren korter dan als je beide werkzaamheden apart van elkaar uitvoert.
- Geld besparen. Door het delen van de kosten van de bouwplaats, verkeersmaatregelen en toezicht bespaar je als gemeente geld.
- Minder overlast voor de bewoner. De straat hoeft maar één keer open en de werkzaamheden duren in totaal korter.
Nadelen
- Voor een gemeente kost het voortraject meer tijd dan als je de werkzaamheden apart van elkaar uitvoert.
- De straat ligt langer open na de rioleringswerkzaamheden, omdat het warmtenet nog aangelegd moet worden. Het wegdek kan pas dicht als de buizen van het warmtenet geplaatst zijn.
- Het combineren van rioolvervanging en de aanleg van een warmtenet is ingewikkeld, omdat de aanleg van een riool veel langer duurt.
Meer informatie
Vragen?
Heb je meer vragen over deze tips? Neem dan contact op met onze
helpdesk. Een van onze adviseurs helpt je graag verder.