Geothermieprojecten zijn langdurige projecten die uit verschillende fases bestaan. De rol die je als gemeente speelt verschilt per fase. We lichten hier de vijf fases van een geothermieproject kort toe. 

1. Initiatief

Verschillende partijen kunnen in een gebied initiatief nemen voor het ontwikkelen van een geothermieproject:

• Een aardwarmte-ontwikkelaar. Een aardwarmte-ontwikkelaar kan zelf in een bepaald gebied de kansen van geothermie onderzoeken.
• Een gemeente. Gemeenten die in hun wijkuitvoeringsplan aardwarmte als collectieve warmte oplossing zien kunnen ook initiatiefnemer zijn. 
• Een energiebedrijf. Een energiebedrijf kan bijvoorbeeld vanuit de wens om de energiebronnen te verduurzamen. Hetzelfde geldt voor energiecoöperaties, ondernemers of bewonersgroepen.

Tijdens de initiatieffase ben je vooral bezig met oriënteren op de mogelijkheden die geothermie biedt. Belangrijke vragen daarbij zijn:

• Wat is de warmtevraag in het gebied?
• Wie zijn de potentiële afnemers?
• Is er (uitzicht op) een warmtenet?
• Zijn er geschikte locaties?
• Hoe gaat het project gefinancierd worden?
• Welke afspraken worden gemaakt over warmtelevering?
• Hoe betrekken bewoners en creëren we draagvlak voor deze oplossing?

2. Verkennen

In deze fase wordt onderzocht wat de potentie van geothermie op de gewenste locatie is. Hiervoor wordt de vergunning zoekgebied aangevraagd. De ontwikkelaar laat uitgebreide geologische berekeningen uitvoeren om inzicht te krijgen hoeveel warmte gewonnen kan worden en welke locatie het meest geschikt is, op welke diepte en hoe de put eruit zal zien. In deze fase mag nog niet geboord worden.

3. Aanleggen

Dit is de fase waarin geboord wordt en het winnen van geothermie start. Hier is een startvergunning voor nodig. Het is de fase van fysieke uitvoering. Het werkterrein wordt aangelegd samen met de boortoren en de hulp-installaties. Het is belangrijk om te beseffen dat het boren van een put 24 uur per dag gedurende een periode van enkele maanden doorgaat. Dit kan overlast veroorzaken voor omwonenden. Hoe je hier mee kan gaan lees je ook op de pagina over strategisch omgevingsmanagement.

4. Winnen

Tijdens deze periode levert het geothermieproject warmte aan het warmtenet. Voor deze fase is de vervolgvergunning nodig. Gedurende het winnen van warmte wordt de installatie continu bewaakt en wordt regelmatig onderhoudt gepleegd. Het project moet voldoen aan de wettelijke eisen. Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) ziet hier op toe.

5. Afsluiten

De voorraad aardwarmte in de aarde is onuitputtelijk, maar een specifieke geothermische bron levert niet oneindig warmte. Na verloop van tijd koelt die af. Een geothermische bron gaat ongeveer dertig jaar mee. Dit is afhankelijk van de eigenschappen van de ondergrond. Uit ervaring is duidelijk dat bronnen ook langer mee kunnen. In het Bekken van Parijs - met in het midden de stad Parijs - haalt men bijvoorbeeld al sinds 1969 water voor verwarming uit de diepe ondergrond.

Wanneer de put onvoldoende warmte levert en het mogelijk is om in de buurt een nieuwe productieput te slaan om de winning van geothermie voort te zetten wordt de installatie tijdelijk afgesloten. Is het slaan van een nieuwe productieput in de buurt niet mogelijk? Dan wordt de installatie ontmanteld en opgeruimd. Hoe dit gebeurt staat in het sluitingsplan en het werkprogramma sluiting. Hierin staat een activiteitenplanning, waaronder een beschrijving van de verwerking van materialen en de oplevering van het terrein. In principe herstelt de operator het bovengrondse terrein in oorspronkelijke staat. De oorspronkelijke temperatuur van de ondergrond herstelt zich na verloop van tijd op natuurlijke wijze.

Meer informatie

• Op de pagina Vergunningsprocedure lees je meer over de verschillende vergunningen en andere wet- en regelgeving die nodig is voor een geothermieproject