Net buiten Garyp ligt het grootste coöperatieve zonnepark in Nederland. Op een voormalige vuilnisbelt liggen nu 27 duizend zonnepanelen. Er wordt bijna 7 miljoen kWh per jaar mee opgewekt. Betrokkenheid van bewoners was cruciaal bij de totstandkoming van dit unieke project.
Garyp, gemeente Tytsjerksteradiel
“De energietransitie komt zo dichtbij de mensen, dat kun je niet pushen”, zegt Wethouder Andries Bouwman. Hij is vanuit de gemeente Tytsjerksteradiel verantwoordelijk voor Garyp. Een proeftuin die in meerdere opzichten uniek is. De wethouder legt samen met projectleider Jacob Miedema uit waarom. “Garyp is één van de zestien dorpen die onderdeel uitmaken van onze gemeente”, vervolgt Andries Bouwman, “en het valt op door de sterke initiatieven en samenwerking.” Een voorbeeld? Het dorp richtte al in 2014 zijn eigen energiecoöperatie op. Jacob Miedema, projectleider van de proeftuin ‘Aardgasvrij Garyp’: “Het voelde logisch om ons ook op het gebied van energie te organiseren. Kerk, burgers, ondernemers en andere betrokkenen zetten samen hun schouders onder wat nodig is voor het dorp.”
Zonnepark
Deze samenwerking heeft al een zeer tastbaar resultaat opgeleverd. Net buiten het dorp ligt het grootste coöperatieve zonnepark in Nederland. “Waar wij ooit ons vuilnis verzamelden liggen nu 27 duizend zonnepanelen. Gebouwd in 2017. Vorig jaar hebben we 6,6 miljoen kWh opgewekt”, zegt een trotse Miedema. Wat is de relatie tussen het zonnepark en het proeftuin-project? Wethouder Bouwman: “Garyp was net komen praten over hun wens om van het gas af te gaan. Een week later zie ik de oproep voor de proeftuinen voorbijkomen. De verbinding was snel gemaakt!” Miedema: “De proeftuin helpt ons om ervaring op te doen. Uiteindelijk willen we met het dorp van het grid af en de elektriciteit die we opwekken zelf gebruiken. “
Samenwerken voor de mienskip
Hoe zijn de rollen binnen het project verdeeld? “Wij willen de inwoners in staat stellen om initiatieven te ontplooien”, aldus Bouwman. “Dit betekent dat we de traditionele regierol loslaten. Dat is wennen, maar de publiek-private-samenwerking in dit project is een voorbeeld van wat er dan kan ontstaan.” Jacob Miedema: “Wij doen zoveel mogelijk zelf. Samenwerken voor de ‘mienskip’, de inwoners, zit in onze manier van leven. Veel dorpsbewoners zijn lid van de energiecoöperatie, en iedereen kan langskomen bij “It Enerzjyhûs”, ons energieloket in het dorp.”
Eerste ervaringen
In het projectplan staat de ambitie om 80 tot 90 procent van alle woningen binnen vijf jaar aardgasvrij te maken. Hoe is de praktijk? “Wij zijn in april 2019 gestart, en onze belangrijkste ervaring is dat het aardgasvrij maken van een woning bestaat uit veel puzzelstukjes, met elk een eigen capaciteit”, legt de projectleider uit. “Dat wisten wij in theorie al, daarom hebben we een consortium opgericht. Daar zitten onder ander een aannemer, installateurs en adviseurs in.” Maar voordat een aannemer aan de slag kan, doorloop je een proces. Voor elke woning heb je te maken met techniek, financiering en persoonlijke wensen.” Valt het tegen? “Nee”, zegt Miedema. “Het is ingrijpend om van het gas af te gaan, en onze keuze voor ‘all electric’ betekent dat elke woning optimaal moet worden geïsoleerd. Daar is tijd voor nodig.”
Kennis delen
Garyp neemt haar rol als proeftuin serieus: elke woning is een uniek voorbeeld van de manieren waarop het ‘all electric’ scenario kan worden ingevuld. Miedema: “Sommige bewoners kiezen voor elektrische radiatoren, anderen hebben infraroodpanelen aan het plafond. Het is onze ambitie om alle mogelijke technieken uit te proberen. Een ionisatiepomp staat nog op het verlanglijstje”, lacht de projectleider. “In deze proeftuin komen veel verschillende oplossingen voor de energietransitie bij elkaar. Daar kunnen alle dorpen in Nederland van leren.” Andries Bouwman vult aan: “In dit project komen gemeenschapszin en de energietransitie bij elkaar. Dat inspireert.”
Meer informatie
- Lees meer over de energiecoöperatie Garyp op ekgaryp.nl
Andere praktijkvoorbeelden
{"tabBasic":{"type":"items","urlProtocol":"http://","useUpdatesFilter":false,"itemType":"65","documentsDisplayType":"folders","twitterType":"username","listIcon":"icon-doc-text","topn":"5","orderBy":"contentPage_dateVisible DESC","showAvatar":true,"showUserName":true,"filterRetweets":false,"targetBlank":true,"personaliseItems":false,"followingOnly":false,"autoHide":false,"showOnlyFollowedUsers":false,"showOnlyFollowingUsers":false,"autoRefresh":false},"pageFilter":{"usePageFilter":true,"pages":"252759"},"layout":{"template":"carousel","showDescription":false,"showDescriptionInList":false,"showEventDescription":false,"showEventImage":false,"showAuthor":false,"showUpdater":false,"showMore":false,"showUserOccupation":false,"showUserExpertise":false,"showUserOrganization":false,"showUserMemo":false,"showDate":false,"showImages":false,"carouselCount":"2","carouselShowImages":true,"carouselSlideshow":false,"carouselAutoPlay":false,"carouselDelay":"4000"},"options":{"showAge":false,"showPastItems":true,"showItemsPer":"month"}}