In Drenthe richtten de 12 gemeenten en de provincie een professioneel flexteam op dat ambtenaren ondersteunt bij de lokale warmtetransitie. “Gemeenten hebben vaak te weinig mensen om een goed verduurzamingsplan te maken en uit te voeren”, zegt Christiaan Teule, projectmanager bij de Provincie Drenthe. Hoe helpt het flexteam gemeenten verder?
Lokale projecten lopen vast
Vóór 2030 moeten in Nederland 1,5 miljoen woningen en andere gebouwen aardgasvrij worden. Volgens het Klimaatakkoord zijn gemeenten verantwoordelijk voor de plaatselijke uitvoering. Maar omdat gemeenten te weinig mensen hebben, lopen projecten vast. Christiaan: “De warmtetransitie vraagt om concrete plannen en een goede uitvoering in duizenden wijken en dorpen.”
Flexteam
Het Drentse flexteam is een antwoord op het gebrek aan mensen. Op 1 september 2023 startten de eerste vier procesbegeleiders die gemeenteambtenaren helpen met de lokale warmtetransitie. De procesbegeleiders werken voor de twaalf Drentse gemeenten, maar zijn in dienst van de provincie. De gemeenten sturen de procesbegeleiders aan. De provincie speelt alleen een ondersteunende rol. “De sollicitatiecommissie bestond dan ook uit twee mensen van de provincie en ambtenaren van drie verschillende gemeenten. Ik vind het prachtig dat gemeenten en het flexteam samen de problemen in de warmtetransitie aanpakken.”
Verschillende taken
Wat de procesbegeleiders precies doen? Dat verschilt per gemeente. “Ze zijn flexibel inzetbaar op verschillende soorten projecten. Een groot project is bijvoorbeeld het schrijven van een wijkuitvoeringsplan met stakeholders zoals bewoners, bedrijven en de netbeheerder. Daarin staan concrete maatregelen voor de energietransitie in de wijk. Een klein project is een wijk- of dorpsanalyse. Daarbij gaat het om een verkenning van hoe een wijk aardgasvrij wordt. Wat zijn de technische mogelijkheden en beperkingen voor het opwekken en besparen van energie? Wie zijn de doelgroepen en hoe help je die het beste?”
Ondersteuning organiseren
Volgens Christiaan is een flexteam ook mogelijk in andere provincies. “Al hangt de precieze invulling af van de regio. In Noord-Brabant bijvoorbeeld kan een flexteam niet op dezelfde manier georganiseerd worden als in Drenthe, omdat daar veel meer gemeenten zijn. Het is dan ook niet de enige manier om ondersteuning voor gemeenten te organiseren”, legt hij uit. “Je kunt ook denken aan detachering of samenwerking binnen energieregio’s of een groep gemeenten. De vorm is niet het belangrijkst. Het gaat erom dat de manier van ondersteuning aansluit bij de wensen van gemeenten. Ga dus in gesprek met de ambtenaren, stel vast wat zij nodig hebben en ga daarmee aan de slag.”
De tijd nemen
Met welke uitdagingen moeten andere provincies en gemeenten rekening houden, als ze een flexteam willen oprichten? Christiaan: “Het is niet even een plannetje schrijven. Je hebt er tijd en personeel voor nodig. Bij ons zijn er 17 bijeenkomsten en 50 vergaderingen geweest. Van reguliere projectvergaderingen tot informatieve sessies voor gemeentesecretarissen en wethouders en van schrijfsessies met ambtenaren tot overleg met HR-medewerkers en juristen. Iets meer dan 120 mensen leverden input.” In een open schrijfproces schreven gemeenten mee aan het uitvoeringsplan voor het flexteam. Zo konden gemeenten de ontwikkeling van het flexteam naar eigen behoeften bijsturen. “Dat is noodzakelijk voor een succesvolle toepassing. Neem de tijd voor de ontwikkeling van een flexteam of andere oplossing.”
Vaste waarde binnen de warmtetransitie
De eerste vier procesbegeleiders zijn gestart. De bedoeling is dat het team groeit tot tien mensen. Het flexteam levert nu al expertise. “We hebben de vragen van gemeenten in kaart gebracht”, zegt Christiaan. “We weten nu welke projecten er zijn en in welke dorpen en wijken er ondersteuning nodig is. Ik hoop dat de nieuwe procesbegeleiders een vaste waarde worden binnen de warmtetransitie.”
Meer weten?
Heeft het idee van een flexteam jou geïnspireerd en ben je benieuwd naar het uitvoeringsplan van Drenthe? Neem contact op met Christiaan Teule, c.teule@drenthe.nl. Of lees meer over strategie en uitvoering voor gemeenten.