Juni 2022 werd ik aangenomen als kwartiermaker/directeur NPLW. Mijn aanstelling werd bekend gemaakt en ik ontving felicitaties en kennismakingsverzoeken. Maar mensen vroegen ook of ik me wel voldoende realiseerde aan wat voor een complexe klus ik begon. Nadat voor de zoveelste keer die vraag aan mij gesteld werd, werd ik toch enigszins ongerust.
‘Veel gemeenten zijn zoekende’
Inmiddels begrijp ik goed waar deze reacties vandaan komen. De lokale warmtetransitie is een belangrijk, urgent en complex transitieproces waar 342 gemeenten zoekende zijn hoe hier invulling aan te geven. Gemeenten verschillen van elkaar in mogelijkheden, grootte en aanpak. En ook de snelheden waarmee zaken worden opgepakt verschillen. De vaak wat grotere gemeenten zijn met de ontwikkeling van warmtenetten aan de slag. Zij hebben doorgaans specifieke, technische en uitvoeringsgerichte ondersteuningsvragen. De kleinere gemeenten zijn meer bezig met energiebesparing en hebben meer algemene vragen over subsidies, beleid en regelgeving. Veel gemeenten, vaak met nieuwe ambtenaren in dienst, vragen zich af waar te beginnen. Met deze verschillen in het achterhoofd is het belangrijk voor ons om te bepalen waar we onze beperkte middelen het beste kunnen inzetten, zodat we effectief kunnen bijdragen aan de transitie.
‘Aan elke nieuwe stap lijkt weer een nieuw probleem te hangen’
Hoezeer naar ons uitgekeken werd, verwoordde een gemeentelijke pionier treffend. Zij vertelde dat de pioniers in de warmtetransitie zich in heel roerig water bevinden en het zwaar hebben. Aan iedere nieuwe stap lijkt weer een nieuw probleem te hangen. De hoop is dat een andere gemeente deze hobbel al heeft genomen en daarvan geleerd kan worden. Er werd reikhalzend naar het NPLW uitgekeken. NPLW zou in 2023 de reddingsboei worden en voorkomen dat iedere gemeenten het wiel zelf moest uitvinden. Maar haar ervaring leert dat – toen NPLW er begin 2023 eenmaal was – er onvoldoende thuis werd gegeven op haar specifieke ondersteunings- en kennisdelingsvragen.
‘We willen gevoed worden met voorbeelden’
We hebben in ons eerste jaar veel aandacht besteed aan gemeenten die nog zoekende waren naar het beginpunt. Hierdoor hebben we mogelijk niet alle gemeenten de aandacht kunnen geven die ze op dat moment nodig hadden. Daar waren we ons ook zeer bewust van, het was op dat moment roeien met de riemen die we hadden. Inmiddels hebben we ons team met accounthouders uitgebreid waardoor we een evenwichtiger benadering kunnen hanteren. Zo bieden we zowel gemeenten in de startfase als de koplopers ondersteuning. We kunnen veel van elkaar leren en ik ben vastbesloten om onze bijdrage aan dit belangrijke proces continu te verbeteren.
Vrijwel dagelijks horen we van de spelers in het veld over nieuwe problemen en gelukkig ook van oplossingen. Het ophalen en ontsluiten van kennis en ervaringen bij gemeenten vergt een goede informatiepositie en een goed informatiebeheersysteem. We zijn bezig beiden te ontwikkelen, maar moeten ook gevoed worden met voorbeelden en ervaringen.
‘Kom met signalen! Wij geven thuis’
En waarom schrijf ik dit? We horen graag wat er speelt. Om van te leren, waar mogelijk te helpen en om kennis te kunnen delen. We willen er zijn voor gemeenten die ons nodig hebben. De Uitvoeringsagenda van NPLW voor 2024 geeft op hoofdlijnen aan waar onze prioriteit dit jaar ligt. Vind je daarin niet terug wat je van ons nodig hebt? Geef dat dan aan ons door! Blijf ons signalen geven over wat je nodig hebt, via mij, via de Helpdesk of via je accounthouder. We geven thuis en vertalen waar mogelijk die signalen tot acties. Zo hebben veel gemeenten vragen over warmtenetten en is er inmiddels een heel goed bekeken webinarreeks hierover. En daar waar wij mensen of middelen tekortkomen om dit op te pakken, schalen we deze signalen op naar onze opdrachtgevers. Om met hen te kijken hoe de benodigde ondersteuning wél kan worden geregeld. Stap voor stap worden we die schakel tussen uitvoering en beleid en tussen meer en minder ervaren gemeenten. Zodat iedere gemeente met voldoende reddingsvesten vaart en de reddingsboei niet nodig is.
Maureen van Eijk is directeur van het Nationaal Programma Lokale Warmtetransitie
maureen.eijk@nplw.nl