Brecht van Hulten: In het klimaatakkoord is afgesproken dat we in 2050 7,5 miljoen woningen en 1 miljoen bedrijfsgebouwen en kantoren van het aardgas af hebben. Dat gaat stapsgewijs. Zo moeten voor 2030 meer dan een half miljoen woningen aangesloten zijn op een warmtenet. Dat is een forse opgave en dat lukt alleen als iedereen meedoet. We moeten dus allemaal in actie komen. Gemeenten hebben hierbij een centrale rol. Zij bepalen wat er per gebied moet gebeuren. Maar burgers en bedrijven moeten zelf ook aan de bak. En hoe doe je dat dan? Welke uitdagingen zijn er bij het aardgasvrij maken van Nederland en wat zijn de mogelijke oplossingen? Daar gaat deze podcastserie over. Met in deze aflevering de vraag wat komt er kijken bij het verduurzamen van Verenigingen van Eigenaren? Welkom! Goed dat je luistert naar aflevering 3 van Expeditie Energie. Mijn naam is Brecht van Hulten en in deze aflevering gaan we het hebben over de verduurzaming van verenigingen van eigenaren, oftewel vve's. Wat komt er bij kijken als je als vve van het gas af wil? Hoe ga je te werk? Welke hobbels kom je onderweg tegen en wat zijn daar mogelijke oplossingen voor? Ik ga dit bespreken met Annemarie Küppers, afdelingshoofd bij het ministerie van Binnenlandse Zaken, met energietransitie in haar portefeuille en Laetitia Ouillet, programmaleider bij de gemeente Schiedam. Met een berg aan ervaring in de verduurzaming van onder meer vve's. Hartelijk welkom allebei. Ja, laten we eerst eventjes de situatie schetsen. Annemarie. Over hoeveel vve's hebben we het als we over heel Nederland rekenen? Nou, als ik het bij een schatting zeg Het.

Annemarie Küppers: Gaat om 135.000 vve's en daar zitten eens 4 miljoen appartement in ongeveer.

Brecht van Hulten: Dat is een grote groep dus. En je hebt natuurlijk te maken met allerlei verschillende soorten vve's, kleine en grote, allerlei soorten constructies. Laten we even positief beginnen. Hoe zien de vve's eruit? Voor wie eigenlijk die verduurzaming best wel overzichtelijk is.

Annemarie Küppers: Nou, ik vind dat eigenlijk een lastige vraag. Want precies wat jij zegt. Je hebt die hele kleine, dus bijvoorbeeld 2 laags of 3 laags appartementjes die ik in mijn buurt in Den Haag waar ik woon, heel veel hebt. Maar je hebt ook die enorme flats. Die ken je wel, langs de randen van de stad, langs de ringwegen. Daar heb je het gauw over 200 appartementen als het er niet meer zijn. Er is enorm verschil of je met 2 of 3 appartement eigenaren iets moet regelen of met 200. En ook of er een corporatie misschien bezit heeft in een vve of een particuliere verhuurder. Dus ik vind nog steeds. Ik bedoel, het gaat om een heel ingewikkeld traject, een langdurig traject en een duur traject. En zelfs met 2 of 3 mensen kan dat al ingewikkeld zijn. Wat we wel zien dat een paar dingen heel belangrijk zijn eigenlijk. Zowel bij kleine vve's als bij grote vve's. Dat is in eerste instantie dat je een heel goed vve-bestuur hebt. Een kundig bestuur die eigenlijk van heel veel zaken verstand moet hebben. In eerste instantie een beetje psychologie of sociaal, dus hoe doe je dat, zo'n groepsproces? Maar ook van de techniek, van juridische zaken, van financiële zaken. En als je dat zelf niet kan, zou ik altijd zeggen huren. Iemand in bijvoorbeeld een procesbegeleider of een vve-beheerder die je daarbij kan helpen. En vervolgens gaat het om draagvlak creëren bij alle mensen van de vve. Dus ja, het is een heel rijtje vergaderingen goed voor zorgt dat je gewoon ook aan de mensen eerst vraagt van de mensen wat willen jullie? En vervolgens dat je ook met een plan komt. Een duurzaamheids plan dat je laat zien wat dat kan betekenen. Dus wat het kost, maar ook vooral wat het oplevert. Ja.

Brecht van Hulten: En dat klinkt nog vrij overzichtelijk. En toch zijn er heel veel vve's die ook daar veel moeite mee hebben. Jij werkt in Schiedam met vve's. Heb je me verteld van grote appartementencomplexen van hele kwetsbare mensen? Die hebben überhaupt wel wat anders aan hun hoofd waarschijnlijk dan verduurzaming. Die hebben in sommige gevallen moeite om de eindjes aan elkaar te knopen. Of misschien in veel gevallen wel wat. Ja, wat kom jij tegen bij die vve's? Hoe zitten die in elkaar? Hoe is die situatie?

Laetitia Ouillet: Ja, grappig genoeg. Ik had altijd gedacht dat het al te ingewikkeld zou zijn om mensen op een op een lijntje te krijgen. Want waar je het over had. Deze mensen hebben echt wel wat anders aan hun hoofd dan de energietransitie en de energietransitie. Mag ik sowieso van communicatieadviseurs als term niet eens gebruiken? Want het is, het is allesomvattend. Maar wat je wel merkt is dat dat wel de huishoudens zijn die getroffen worden door hogere gasprijzen en tijdens de crisis met Oekraïne en stijgende gas belasting. Dit zijn mensen die wel getroffen worden door de gevolgen van het nog niet hebben verduurzaamd en wat dat betreft is het gesprek heel eenvoudig te voeren over waarom mensen ja moeten gaan stemmen bij een. Bij een AOW voor het verduurzamen van het pand. En heel vaak vlieg ik hem niet eens aan vanuit het idee van energiearmoede. Maar ook het feit dat in deze appartementen in de zomer het heel simpel gezegd 35 graden in woonkamer is. Dus het zijn geen comfortabele woningen om in te wonen in een en met een stijgende temperatuur. Dus het gesprek is makkelijk te voeren. Maar waar het vervolgens ingewikkeld wordt, is mensen uitleggen dat zij onderdeel zijn van deze reis, Dat ze gaan moeten gebruik maken van hun stemrecht, dat ze gemoet komen na een algemene ledenvergadering, wat over het algemeen altijd bezocht wordt door Jan en Kees en voor de rest niemand. Dus mensen echt gewoon mee trekken en gewoon ervan bewust maken dat ze ervan een keuze hebben. Niks wordt ze opgelegd.

Brecht van Hulten: Dus daar begint het eigenlijk al. Heel simpel je moet op een vergadering komen opdagen.

Laetitia Ouillet: En dat is misschien het enige wat je moet van. Voor de rest zeggen mensen heel vaak ik moet van de gemeente. Mijn antwoord is altijd nee. Je moet van niemand.

Brecht van Hulten: Nee.

Laetitia Ouillet: Je mag van het aardgas gaan en je mag zelf een lening daarvoor gaan aanvragen en je mag het zelf gaan regelen, maar je moet niks. Ja, alleen wordt het gebruik van aardgas in de gebouwde omgeving om redenen van en de energietransitie dan wel het minder afhankelijk willen worden van. Van ingewikkelde landen zou ik zeggen, zorgt ervoor dat wij het gebruik van aardgas in de gebouwde omgeving alsmaar minder aantrekkelijk gaan maken. Dat is de enige wat vast is. Ja, ja, maar daarna mag je.

Brecht van Hulten: Om even dat beeld compleet te maken dit zijn ook weer een ja, een soort vve's. En dan heb je ook nog waar een woningcorporatie waar grotere aantallen woningen van de woningcorporaties zit. Is dat makkelijker of moeilijker als vve dan om voor elkaar te krijgen?

Annemarie Küppers: Ik denk beide. Aan de ene kant is het lastig, want het is al ingewikkeld. Laetitia legt het net ook uit wat er allemaal bij komt kijken. Jij zit met dat besluitvormingsproces en daar gelden ook al allemaal regels voor binnen een vve. Maar als je binnen een vve 10 appartementen of meer hebt van een woningcorporatie, vergt dat een apart besluitvormingsproces en heeft een woningcorporatie. 70% van de huurders nodig om tot de verduurzaming over te gaan. Nou, wat verder ook wel lastig is, is dat zij te maken hebben met hun planningen. Die vve is niet het enige project, dus als je geluk hebt, sta je misschien voor volgend jaar op de planning. Maar het kan ook zijn dat je pas over zes jaar op de planning staat. Wat ik wel veel hoor van vve's is dat je ook wel eigenaar bewoners van flats hebt die oud corporatie bezit hebben overgenomen. En daar zit vaak wat frustratie want dat is dan slecht onderhouden bezit in veel gevallen. En dan zijn ze nog boos op de corporatie met wie ze vervolgens ook een beslissing moeten nemen om tot een verduurzaming traject over te gaan. O ja.

Brecht van Hulten: En dat is het dan. Ja, ze zitten dan de hakken in het zand.

Annemarie Küppers: Eigenlijk van niet veel emoties.

Laetitia Ouillet: Dat zie je veel.

Annemarie Küppers: Er zit veel oud zeer, dus dit maakt het lastig. Ja, maar ik zie ook goede voorbeelden en dat is het positieve ervan. Ik bedoel, het zijn natuurlijk wel professionele partijen. Het zijn ook partijen die gewend zijn om dit soort trajecten te trekken.

Brecht van Hulten: De woningbouwcorporatie, corporaties dus.

Annemarie Küppers: Als je geluk hebt en ik zie gelukkig ook die voorbeelden, kan een woningcorporatie ook echt een aanjagende of een trekkende rol spelen hierin. En zij hebben ook echt een verplichting om de slechte appartementen uiterlijk in 2028 te hebben verduurzaamd. Dus je ziet ook Aedes. Die heeft in februari. Aedes is de koepelorganisatie voor woningcorporaties, een toolbox gepubliceerd voor woningcorporaties die bezit hebben in gemengde vve's. Nou, daar staat een heel stimulerend en en en gestructureerd verhaal hoe woningcorporaties dit kunnen doen.

Brecht van Hulten: Die zouden het voortouw kunnen nemen om anderen over de streep te trekken. Ik zie jou. Ja, het is.

Annemarie Küppers: En ik zie dat het gebeurt. Dat is nog even wat ik wil zeggen dat ze ook echt een tandje extra erbij zetten om het te gaan doen. Dus die voorbeelden ken je, maar ik ken er zijn ook andere voorbeelden.

Laetitia Ouillet: Nou, het is meer ik wil reageren op moeten ze de voortouw nemen? Het is. Het is niet altijd gezegd dat het het beste gaat werken wanneer de woningcorporatie heel erg in de voorgrond treedt en zegt van ja. Ik heb nu de afgelopen twintig jaar altijd nee gestemd bij verduurzaming van ik kwam verkeerd uit en qua timing wat wat Annemarie zegt over haar was er geen geld voor of geen aandacht. Je moet er wel per context en per vve kijken van hoe is de verstandhouding? En het is belangrijk om te beseffen dat je hele hoge eisen hebt aan. Zeker bij oude vve's die bijvoorbeeld met een model reglementen van 92. Dan praten we misschien even later over. Maar er zijn nu de grote flats waar Annemarie het over had, langs de rondwegen van de jaren zestig. Daar moet je tweederde stemmen behalen om een verduurzaming maatregel voor elkaar te krijgen. Als een woningcorporatie heeft al 60% van de appartementen, dan kan zij zo een hele vergadering aan de hand zetten van dan brengen ze gelijk 60% van de stemmen binnen.

Brecht van Hulten: En dan gebeurt het gewoon en dan.

Laetitia Ouillet: Gebeurt het bijna al. En dan zijn er allemaal mensen in het appartementencomplex die het misschien niet kunnen betalen. Of die nou ja, die overvallen worden. Zeg maar door het tempo dat de hoogte van de investeringen niet helemaal goed meegekregen hebben dat de AOW heft plaatsgevonden. Er zijn heel veel verhalen over Always die worden gepland op avonden waarvan ze zeker zijn dat de ouderen daar niet naartoe kunnen. Dus over het algemeen is het zo dat de woningcorporatie moet echt denk ik een positieve rol spelen, maar niet per se een leidende rol spelen. Ook omdat zij volgens regelgeving ook niet zomaar het geld die ze op de bank hebben staan kunnen gebruiken om een deel van de investeringen van de appartement eigenaren te betalen. Woningcorporatie is heel erg verbonden aan de regels en mag alleen maar geld steken als het gaat naar een sociale huurwoningen, dus dan brengen ze ook financieel niet echt iets aan de tafel, maar wel een grote stem.

Brecht van Hulten: Precies de de boel bepalen. En dat zet natuurlijk ook al een beetje kwaad bloed in.

Laetitia Ouillet: Ons project bijvoorbeeld, om maar een voorbeeld te nemen vind ik echt. Een goed voorbeeld is dat de woningcorporatie bij ons in de wijk heeft gezegd wij stemmen mee met de meerderheid van de woningeigenaren. We laten eerst de eigenaren stemmen. Als het nee is, dan leggen we ons daar de erbij. Als het ja is, dan stemmen we ja met de min. De meerderheid ja.

Brecht van Hulten: En dat gaat nou ook heel erg over. Hoe krijg je mensen mee? Maar goed, het begint natuurlijk met dat mensen helder moeten hebben wat je überhaupt moet doen. Jij noemde al een aantal dingen in het in het begin praktische dingen. Je moet een bestuur hebben. Dat is denk ik voor heel veel vve's ook niet vanzelfsprekend. Jij zei daar kan je hulp bij krijgen. Hoe zit dat?

Annemarie Küppers: Nou, laat ik dan beginnen wat we bij het ministerie van BZK zien als het gaat om verduurzaming van vve's. Daar is één van mijn collega's al zes jaar vol passie mee bezig en dat is inmiddels een grote team geworden. We zijn al jaren bezig met subsidies en met financiering en ook wel met wat informatievoorziening. Maar we zagen en we horen vooral van de buitenwereld. Dat gaat niet snel genoeg. Het is echt heel ingewikkeld. Er komt heel veel bij kijken. Om die reden we vorig jaar versnellings agenda voor verduurzaming van vve's gepubliceerd in. Heel goed overleg met die hele buitenwereld. En daar tackelen we eigenlijk 3 belangrijke hoofdonderwerpen. Één Is die informatievoorziening wat je zegt, Maar niet alleen informatievoorziening, maar ook echt ondersteuning. Dus er is een hele goede site. Verbeter je huis met een specifiek een up to date pagina voor vve's. Ik vind dat echt een heldere pagina met een goede stappenplannen en hele goede links naar alle organisaties. In tweede instantie gaat het over de besluitvorming. Die versnelling agenda hebben we het net al over gehad, Overgehad, zijn we nu aan het uitwerken. Dat vergt een aanpassing van het Burgerlijk Wetboek. Maar dan gaan we naar de bedoeling, naar een gewone meerderheid, dus naar een vijftig plus 1% voor verduurzaming. En de bedoeling is dat we het quorum gaan afschaffen. Dus de opkomstplicht voor die vergaderingen, voor verduurzaming in derde instantie. In die versnellings agenda kijken we naar die subsidies en die financiële regelingen die we hebben, of die werken en waar ze niet werken, hoe we die kunnen verbeteren.

Brecht van Hulten: Ja dus, jullie doen er al veel aan. Even ingaand op die die meerderheid. Je zou zeggen oké, er is zijn dus meer en minder mensen nodig, kan je het eerder door doorheen drukken. Maar ik maak net uit jouw verhaal op. Dat moet je dus eigenlijk juist niet doen, want je hebt die mensen. Ja, je kan wel besluit nemen, maar mensen moeten toch ook daar achter staan uiteindelijk?

Laetitia Ouillet: Ja en je notulen die moeten, die zijn niet gelijk. Kijk je besluit tijdens de vergadering. Je denkt nou ik heb de buit binnen, ik heb een besluit, positief besluit. Maar vervolgens en de notulen geloof ik een week of 4. Het hangt een beetje van het type besluiten, maar een week of 4, zes zijn de notulen nog niet definitief. Je stuurt de notulen rond en dan kunnen mensen daar bezwaar tegen gaan maken of kunnen gewoon simpel gezegd even naar de kantonrechter en zeggen van ja let op, hier word ik gewoon heel erg benadeeld. En ik denk dat je geen podcast over vve's kan maken zonder te praten over eigendomsrechten. Van aan het begin, toen ik begon met de verduurzaming in Schiedam, dacht ik nou ja, allemaal gedoe, regeltjes. Natuurlijk, verduurzaming is super belangrijk nu en top agenda bla bla bla. Dus wij gaan dit gewoon even doen en dan maakt helemaal niets uit. Gaan we misschien een paar regels van de model reglementen overtreden. Maar een rechter zal ten alle tijden zeggen van dit is zo belangrijk, de klimaatverandering en de energietransitie. Energiearmoede. Ik keur dit goed en toen ben ik met heel veel experts gaan praten en die vertelde mij als je hieraan begint, dan begin je eigenlijk te knagen aan eigendomsrechten van jij hebt een appartement gekocht met bepaalde servicekosten, bepaalde verwachtingen van wie waarover gaat. En dan komt er ineens iemand die zegt van nee nee, je gaat helemaal niet meer over je eigen boiler of je eigen kook voorziening of dat soort dingen. Dat doen wij met z'n allen. Het is nu van de collectiviteit.

Brecht van Hulten: Dat kan natuurlijk.

Laetitia Ouillet: Niet, want dat is de open deur voor ja dan mag je ineens ook gewoon je balkon gaan uitbreiden of mag je iemands garagebox gaan. De de al die afspraken die die men met elkaar heeft gemaakt binnen een vve's kan je niet zomaar overboord gooien van je. Je raakt echt aan eigendomsrecht. Ja, en die is heel belangrijk en daarom is het versimpelen van een bijvoorbeeld of versimpelen versoepelen van van eisen. Voor de meerderheid moet je dus een aanpassing van het Burgerlijk Wetboek blijven. Maar waar ministerie ook wel mee bezig is, is best wel vangnetregeling. Want als 50 plus één zegt van dat gaan we doen en wat gebeurt er nou met de mensen die het echt niet kunnen betalen?

Brecht van Hulten: Ja, die niet eerst € 3.000 kunnen ophoesten voor die eerste investering? Ja, ja, wat? Wat doen jullie voor die mensen?

Annemarie Küppers: De titel zegt het al we er is. We gaan het zo nog hebben over volgens mij de verschillende mogelijkheden voor subsidies en financiering. Maar een van de belangrijkste mensen voor dit hele besluitvormingsproces zijn die mensen die het niet zomaar kunnen betalen. Nou en dan. We zijn op dit moment op verschillende manieren bezig wat we kunnen doen qua vangnetregeling. Eén optie daarvoor is via het Warmte Fonds en we zijn aan het verkennen of zij voor deze mensen vangnetregeling kunnen gaan opzetten. Voor kleine vve's is die mogelijkheid er al tot acht appartementen, maar voor grote vve's zitten we nog midden in die verkenning. Daarnaast hebben we ook een regeling, het Nationaal Isolatie Programma die wij met de gemeenten in Nederland uitrollen. Een alternatief is dat we kijken naar de mogelijkheden via dat Nationaal Isolatie programma, dus dat we het aan de gemeente gaan vragen van kan je kijken of je voor die mensen die het niet kunnen betalen iets extra's kunnen doen, subsidie kunt geven. En er zijn ook nog wel mogelijkheden via gemeenten. Juist niet via ons, via het fysiek domein, maar via het sociaal domein. Dus dat gewoon voor mensen die in armoede zitten. Soms zie ik creatieve gemeenten die ook via die potjes oplossingen bieden. Ja, dit zijn de verschillende mogelijkheden.

Brecht van Hulten: Maar is het dan geregeld? Wat is jouw ervaring? De besluitvorming is vijftig plus één. Mensen die het niet kunnen betalen, die in armoede leven, die kunnen extra aanspraak maken op extra potjes. Is het dan kat in bakkie of is er dan nog een hobbel te nemen als je wil verduurzamen als vve?

Laetitia Ouillet: Nou, in Schiedam specifiek. Maar ik denk dat het in heel veel andere steden waar blokverwarming als fenomeen zeg maar aanwezig is, denk ik dat je heel veel loopt tegen de grenzen tussen wat er collectief is en wat er individueel is. Ik zeg heel vaak de vve's voor het likje, een likje verf in de ingang en en de lift en de lampen in uh in de lift. Maar bepaald niet dat je een groene bank hebt of een gele bank of whatever. Dus alles wat er gebeurt achter je voordeur, dat is van jou. Ja, dat is dus van het individu. En de splitsingsakte hebben we dus nog niet over gehad. Nou, soms noem ik het model reglement, maar dat is eigenlijk een soort van de de basis afspraak die een vve heeft gemaakt. Over wie is waarvan. Dus in de splitsingsakte staan ook gewoon zaken gedetailleerd, zoals bijvoorbeeld dat in heel veel appartementencomplexen. De mensen die helemaal bovenin, onder het dak of onderin boven de kelder. Dat zijn mensen die het vaak kouder hebben dan de rest, moeten dus iets meer stoken en daar heel vaak is een reken methodiek om ervoor te zorgen dat ook de mensen die het altijd warm hebben zonder dat ze überhaupt de verwarming aan hoeven te zetten midden in het appartement een beetje sociaal moeten betalen voor de mensen die aan de randen van appartementencomplexen zitten. Al dit soort regels zijn in de splitsingsakte. Dat is mooi, want zijn basis. Maar heel vaak merk je dat als je gewoon bijvoorbeeld een nieuwe warmtebron gaat aansluiten. Dat is dus wat wij in Schiedam doen. We werken met een warmtenet. Nou, mensen hebben nu ruimteverwarming, dus de radiatoren worden gestookt vanuit de de blokverwarming onderaan de kelder. Dat is gewoon een heel goed gasketel, net als een CV ketel maar dan voor de collectiviteit. Maar hebben warmwater voor douchen en afwassen, hebben vanuit en boilertje of een geiser je in de keuken? Nou die ken je meestal van je oma. Mijn oma had ook zo'n geiser en het water is gauw op. Nou dat is een beetje het beeld en die koken dan op aardgas. Wanneer je de overstap wil maken op het warmtenet en je wil zoveel mogelijk gaan besparen en zo comfortabel mogelijk gaan wonen, dan is het interessant, economisch en qua zorg er qua comfort om alles te doen vanuit het warmtenet. Dus zowel je warmwater als je ruimteverwarming van het het warmtenet te halen. En koken en koken. Ja, ja, nou koken. Niet vanuit het warmtenet. Nee, niet vanuit elektrisch.

Brecht van Hulten: Ja, precies. Ook op een andere manier. Want als jij.

Laetitia Ouillet: Doorgaat met koken op aardgas, dan betaal je vastrecht voor aardgas voor die paar keer per dag dat je gewoon het aanzet.

Brecht van Hulten: Het is zonde en het gaat eruit, dus je zult wel moeten Volledig over.

Laetitia Ouillet: Ja dus. Nou ja, dus. Wij dachten van ja, prima. Dan maar doen. Maar dan loop je dus tegen het feit dat er in de splitsingsakte staat dat de boilertje in de keuken en dat het koken dat het gewoon helemaal niet van de collectiviteit is. De collectiviteit heeft hij helemaal niks van te vinden.

Brecht van Hulten: Dus dat moet je zelf regelen. Daar moet je.

Laetitia Ouillet: Zelf zelf geen.

Brecht van Hulten: Dateringen doen.

Laetitia Ouillet: Ja of je zegt en dat was ons geval in Schiedam. We hebben gewoon gekeken. We hebben gezegd maar ja, met deze mensen komen helemaal niet in aanmerking voor een lening. En plus het gaat over een bedrag wat gewoon niet eens te financieren valt. Of tegen hele hoge krediet rente van consumentenkrediet of zo, want er zijn helemaal geen grote bedragen hiervoor.

Brecht van Hulten: Nee, want waar moet ik aan denken? Nou.

Laetitia Ouillet: Ik denk dat voor het weghalen van je boiler bijvoorbeeld een aansluiting op het warmtenet voor het warmwater. Pas op, pas op nadat je aan € 3.000 moet denken. Het is helemaal niet de moeite waard om daar een hypothecaire lening vorige te gaan afsluiten. Dus wij hebben gezegd oké, dit moet eruit vanuit de collectiviteit. Niet alleen vanuit het financierings perspectief, maar ook de hele regel gedoe. Je wil dat.

Brecht van Hulten: Niet, al die losse appartementjes, allemaal anemoontjes, ja hup.

Laetitia Ouillet: Klaar, tegelijkertijd overgaan. En toen dacht ik ja, hoe ga ik dat dan doen? En toen zei iemand tegen mij van ja. Het enige wat je nog kan doen is de splitsingsakte gaan wijzigen. En toen, nou ja, toen ging ik gewoon overal roepen dat ik dat ging doen en alle advocaten die ik sprak de zijde van het is echt de hel, dan moet je echt niet doen, dat is vreselijk bla bla bla. Nou het goede nieuws is, het is ons wel gelukt. Het is de vve wel gelukt. We hebben een week of 2 geleden het 3 splitsingsakte wijziging akte gepasseerd bij de notaris. Het gaat helemaal nergens over. Het is echt anderhalve bladzijde al een tekst waarin staat van deze leiding die daar liep, die was ooit van die individu, die is nu van de collectiviteit. Maar de eisen die je daar krijgt om dit voor elkaar te krijgen. Volgens de wet 80% niet meer 75%, 80% instemming. Alle hypotheekverstrekkers moeten hiermee akkoord gaan.

Brecht van Hulten: Dus al die hypotheken van die mensen, van al die appartementencomplexen.

Laetitia Ouillet: Moet je de mensen terugvinden die. Dus wij hebben kadastraal onderzoek gedaan. Nou, sommige mensen hebben bij een bekende bank een hypotheek, lopen, sommigen bij mama.

Brecht van Hulten: Een gigantische operatie en gewoon een.

Laetitia Ouillet: Papieren apparaat. En dat gaat helemaal nergens over van uiteindelijk de bank. Die kijken daar volgens mij niet eens naar van. Je krijgt als de notaris het opstuurt naar het juiste loket, hebben zij gewoon één keer, één keer in de maand een soort van stempel dag en dan stempelen ze alles en dat is gewoon klaar. Maar we hadden het net over de notulen en het feit dat je even moet wachten voordat notulen definitief zijn. Wij hebben meegemaakt dat je dan een besluit hebt genomen. We gaan de splitsingsakte wijzigen zodat we met z'n allen kunnen koken op en vanuit het warmtenet of afwassen en dat je vervolgens gewoon 4 zes weken moet wachten en dat ondertussen een appartement wordt verkocht. Hup.

Brecht van Hulten: Nieuwe hypotheekverstrekker. Ja dus dat is een gigantische operatie. Dus je kunt je voorstellen. Hebben jullie natuurlijk ook allang bedacht bij het ministerie dat het veel handiger is om in heleboel gevallen van de vve's dat collectief te regelen. Voor iedereen wordt daarover nagedacht.

Annemarie Küppers: Daar wordt zeker over nagedacht, al was het alleen maar omdat we dus ook veel met gemeenten zoals de gemeente Schiedam waar Laetitia werkt, aan het praten zijn en we deze voorbeelden ook heel goed kennen. En. Nou, ik herken het helemaal. Ik onderschrijf het ook helemaal wat Laetitia zegt het liefst als je kijkt naar deze kwestie vanuit verduurzaming, maar ook wel vanuit uiteindelijk betere, toekomstbestendige huizen voor de mensen, zou je zeggen regel dit centraal, misschien zelfs bij wet. Zou ik meteen voor tekenen. Maar als je Leticia noemde natuurlijk ook al het eigendomsrecht. Dus de stukjes privé die geregeld zijn in de splitsingsakte. Dat is ook iets wat heel belangrijk is voor mensen, voor iedereen. En dat moet in ieder geval heel zorgvuldig doen.

Brecht van Hulten: Ja natuurlijk, het is er niet voor niks.

Annemarie Küppers: Stukjes kunnen wel, stukjes niet. En één ding die wij in ieder geval waar we nu echt vol bovenop zitten, is wat we kunnen doen met die hypotheekverstrekkers of met de mensen die een lening zijn hebben verstrekt. En eigenlijk hopen we dat we deze regel kunnen aanpassen. Dus dat we in ieder geval niet 100% van die beperkt gerechtigde, zoals dat heet in juridische termen dus van de de organisaties die die financiering hebben verstrekt, dat we daar die handtekening van nodig hebben. Mijn collega zich is er over gesproken, die zijn hier hoopvol op. Wat we verder doen is in ieder geval leren van nou ja, het goede werk wat in Schiedam gebeurt. We zijn daar een samenwerking voor aangegaan en ik denk dat jullie een paar heel mooie voorbeelden hebben. Ook een paar standaard formats. Er komt een vve verduurzaming loket in de tweede helft van het jaar beschikbaar voor heel Nederland, voor vve besturen, voor gemeenten alle kennis, maar ook standaard formats waar Leticia en haar team aan hebben gewerkt, hopen we daar ook gewoon zo snel mogelijk beschikbaar te gaan stellen voor alle andere mensen in Nederland die daar gebruik van.

Brecht van Hulten: Maken voor de verspreiding van kennis en informatie. En als je het over een loket hebt, moeilijk is dat dan fysiek of is het een website of.

Annemarie Küppers: Nou, dit wordt een landelijke plek, waarschijnlijk in Utrecht, maar ik zou niet. Als je in Friesland of in Zuid-Limburg woont, zou ik niet aanraden om naar Utrecht daarvoor te gaan. Het wordt een landelijke plek die juist gemeenten gaan helpen om gemeentelijke loketten op te zetten. Daar heb je al twaalf van in Nederland. Nu bijvoorbeeld 10. vve in Rotterdam is een bekende, in Den Haag zit er één. Dat zijn ook echt fysiek en daar kan je iedere dag heen. Maar eigenlijk, als ik kijk naar al die gemeentelijke loketten die er nu al zijn, hebben ze ook echt heel toegankelijke websites op dit moment. Dus daar staat ook echt heel goed Wat moet je doen? Hoe begin.

Brecht van Hulten: Je? Hoe begin je? Ja precies. Belangrijke tip We zijn ook te rade gegaan bij iemand die er in de praktijk ook mee te maken heeft vanuit nou zelf huiseigenaar is en voorzitter van een vve bestuur Marcel van Loon. En hij benadrukte ook als een van de dingen dat draagvlak creëren heel belangrijk is.

Marcel van Loon: Nou ja, dat is vooral de mensen meenemen, want daar gaat het uiteindelijk om de leden. Die moet uiteindelijk de beslissingen nemen tijdens zo'n investerings besluit. Ja, ik denk dat begin merk je gewoon dat mensen daar heel erg terughoudend naar kijken. Van moet dat allemaal wel met duurzamer? En dat ging bij ons in het begin ook heel stroef en lastig, maar zaak is eigenlijk vooral om ze in gesprek met de mensen te blijven en te laten blijven informeren hoe belangrijk het is om die stap te maken. Zeker ook omdat we met hebben zit in het oude gebouw. Je wil zorgen dat er groot onderhoud uitgevoerd. Zeker met die verduurzaming. Ja, dat biedt voor ons natuurlijk wel kansen om daarmee aan de slag te gaan. We moeten eigenlijk gewoon een vergelijking maken tussen 2 richtingen in de richting van de verduurzaming, met de voordelen erbij en dat je ook aanspraak maakt op de subsidie regelingen. En die leen constructie en de andere kant van de keuze, want dat is blijft gewoon een keuze. Ja, als je dat niet gaat doen, wat zijn daar ook de gevolgen van? Je moet jaarlijks je reserve voorziening aanvullen. Kom je dan uit met de maatregelen die je gaat doen? Ja, dat zijn toch wel 2 dingen die heel erg belangrijk zijn om die 2 keuzes ook voor te leggen.

Brecht van Hulten: Ja, mensen een eerlijke berekening voorschotelen, is dat ook hoe jullie 3 keer 80% hebben meegekregen van de mensen?

Laetitia Ouillet: Het is echt de rode tip en eigenlijk begint de eis echt iets heel belangrijks. Deze meneer die vertelt Het gaat ook over hoe sta je ervoor als vve en een onafhankelijk adviseur. Hij heeft gewoon voor al deze vve's Wees berekend in de wijk. Hoe sta je daar voor ten opzichte van het reguliere onderhoud? En daar schrikken mensen zich een hoedje van. En als je gewoon voor die mensen op een rijtje zet van ja luister, over een jaar of 10 gaat je je blokverwarming ervan gewoon kapot gaat moeten worden vervangen. Let op je rookgassen Afvoerkanaal is niet meer op norm. Let op je dak lijkt op die in die appartementen en daar moeten jullie echt wel wat aan doen. Als je dat op een rijtje zet en je gaat daarna zeggen als je nu in lijn wil zijn met wat er wettelijk verplicht is, wat je opzij zou moeten zetten voor je reguliere onderhoud, is dit wat je per maand gaat moeten sparen en dan zien mensen hun getal en dan denken ze oké € 75, ik noem maar wat. Schrik, schrik En daar heb je helemaal niet over verduurzaming gehad.

Brecht van Hulten: Maar wat ze eigenlijk wettelijk moeten doen.

Laetitia Ouillet: Ja, en dan? Vervolgens hebben wij pakketten uitgewerkt, hebben we gezegd Oké, pakket één je gaat nu isoleren naar standaard weet ik wat van de jaren negentig. 2 Je gaat verder isoleren pakket 3 en aan het einde eindig je met de de top pakket, zeg maar met alles erop en eraan. Toekomstproof zonnepanelen. Weet ik wat? Er gaan mensen kijken denk ik. Ja, nou ja, € 75 om mijn appartement überhaupt in stand te houden versus ik noem maar wat, € 120 voor top voor elkaar. Dat zet mensen echt aan het denken. Terwijl als je aan de avond begint over klimaatverandering, noodzaak tot de energietransitie plannen van de gemeente, dan heb je zo ongeveer alle dingen genoemd waar mensen echt denken van o ja, begin met de industrie en bel mij later maar. Dat is wat je altijd terughoort. Maar als je het benadert vanuit dit is waar jullie staan ten opzichte van wat je überhaupt zou moeten doen om je appartement nog over een paar jaar te kunnen verkopen, dan heb je echt de zaal aan het luisteren.

Brecht van Hulten: Ehm, even, jij noemde al wat mensen kunnen doen die echt die eerste investeringen die echt in energiearmoede leven. Maar er zijn nog meer subsidieregelingen. Wat wil jij nog aanstippen? Wat specifiek voor vve's interessant is.

Annemarie Küppers: En nu daag je me wel uit, want dat is best wel een hele reeks. Dat zijn die collega's van mij.

Brecht van Hulten: 2 heb.

Annemarie Küppers: Je eventjes, maar ik heb ook gezegd trouwens dat je dus op de site van Verbeter je huis op de vve pagina moet kijken. Daar staat het volledige overzicht. Die hele rij. Wat belangrijk is aan de ene kant subsidies. Er is een heel belangrijke landelijke subsidieregeling voor de verduurzaming van vve's de SWW. Hoera! Wat een bijzondere afkorting, Maar niet heus. Maar daar. Daar kan je heel veel uit financieren. Niet alleen de maatregelen, maar ook de onderzoeken die nodig zijn. Wat kan je eigenlijk doen? Wat is de staat van je gebouw op dit moment en waar zou je naartoe kunnen gaan? Dus bijvoorbeeld een energieadviseur of echt een bouw expert kan daarvoor langskomen. Soms moet er ook flora en fauna onderzoek worden gedaan. Ook daarvoor kan je die subsidie gebruiken. Maar ook voor Procesbegeleiding hebben we het net over gehad hoe belangrijk dat is. Is dat een nou een externe expert die echt verstand van zaken heeft kan worden ingehuurd? En die percentages zijn hoog. Dat gaat om 75%. Dus dat je.

Brecht van Hulten: Even goed kunt kijken of je.

Annemarie Küppers: Goed kunt krijgen voor onderzoeken en voor die begeleiding. Daarnaast natuurlijk is er subsidie voor de maatregelen zelf binnen deze SWV, dus dat is in ieder geval een heel belangrijke landelijke subsidie. Het zijn heel veel gemeenten die ook gemeentelijke subsidies hebben. Ik noemde net al dat landelijke Nationaal Isolatie programma waarbij wij aan de 342 gemeenten geld overmaken om juist op maat een programma te maken voor de slechtste woningen. En dan het liefst voor de mensen die het meest kwetsbaar zijn. Nou, die combinatie maakt dat het vaak om vve's gaat. Maar je redt niet alles met subsidies, dus als je verder moet lenen, kan dat voor verduurzaming voor de hele vve op een aantrekkelijke manier bij het warmtefront.

Brecht van Hulten: Oké, nou, er is ontzettend veel informatie. Kunnen ze allemaal op die websites en verbeter je huis snel en bij die loketten teruglezen. Afrondend, Laetitia. Er zijn dus veel problemen als je dit wil gaan doen. Veel obstakels toch? Of die van goede moed zijn en en nu al aan de slag willen. Welke eerste stappen moeten zij zetten?

Laetitia Ouillet: Ik denk en dat ze er voor moeten zorgen dat ze vooral niet in 2 valkuilen vallen. Het eerste waar ik het over had is dat ze gewoon op voorhand denken hier gaan we never nooit draagvlak voor krijgen. Deze mensen hier en andere mensen in mijn appartementencomplex zijn niet geïnteresseerd. Tweede valkuil is dat je hem niet vanuit de techniek moet gaan benaderen. Je krijgt mensen niet mee door een gesprek te voeren over de techniek. Mensen willen het echt hebben over comfort, maandlasten, gedoe en een ander is Dus laat je gewoon even goed adviseren en pak in je advies niet alleen de verduurzaming optie, maar wat ik al zei, alleen al het uitrekenen of je überhaupt een beetje on bent met wat je zal moeten doen aan je onderhoud. En daarna ga je splitsingsakte maken. Maar een lees avondje van raam kijken met de notaris wat staat eigenlijk in onze splitsingsakte?

Brecht van Hulten: Dus realistisch te in stappen en wij bij het begin beginnen. Ja, dank voor deze goede tips Annemarie. Waar hoop je dat we over een jaar staan?

Annemarie Küppers: We hebben het ons beleidsstuk voor je verstuurd. Niet voor niks versnellings agenda genoemd. We zien gelukkig ook al die stijgende lijn. Dus vorig jaar zijn bijvoorbeeld 5 keer zoveel subsidies aangevraagd voor vve. Verduurzamen dan het jaar daarvoor en voor onszelf. Vanuit BZK proberen we dit gewoon maximaal te faciliteren. We zijn bezig met een burgerlijk wetboek aanpassing. Nou, ik hoop over een jaar dat ie terug is van de Raad van State en dat hij snel naar de naar de Kamer kan. En dat wij bijvoorbeeld dat Nationaal Isolatie programma dat we die voorwaarden zo hebben aangepast dat we terugkrijgen vanuit de gemeentes. Nu werkt het echt. Dus dat zou mooi zijn.

Brecht van Hulten: Volgend jaar rond deze tijd. Dank jullie wel Annemarie Küppers en Laetitia Ouillet. Dit was aflevering 3 van de podcastserie Expeditie Energie, waarin we kennis en informatie delen over wat we met elkaar concreet moeten doen om de doelen van het Klimaatakkoord te halen. In deze aflevering spraken we over het verduurzamen van woningen of bedrijven met een Vereniging van Eigenaren. Complex onderneming en versimpeling en versoepeling van de regels is dan ook in de maak. Maar vve's kunnen zelf ook alvast de eerste stappen zetten. Wil je er meer over weten? Kijk dan op Verbeterjehuis.nl en voor meer afleveringen volg ons via Spotify of Apple Podcasts. Dank voor het luisteren en graag tot de volgende keer!