Een elektrische ketel is een apparaat dat elektrische energie omzet in warmte. De warmte wordt net als bij een hr-ketel via een centraal verwarmingssysteem (cv) in een woning of gebouw gebracht. Als aardgasloze oplossing voor complete bestaande wijken is een elektrische ketel over het algemeen geen goede keuze. Alleen in heel goed geïsoleerde gebouwen zou een elektrische ketel een verstandige oplossing kunnen zijn.
Laatste update: januari 2021
Wat is een elektrische ketel
Een elektrische ketel is een apparaat dat elektrische energie 1:1 omzet in warmte. De warmte wordt net als bij een HR-ketel via een centraal verwarmingssysteem gevuld met water (cv) in een woning of gebouw gebracht. Een elektrische ketel kan, net als bij een HR-ketel, het water eenvoudig tot hogere temperaturen opwarmen. Er is daarbij geen aanpassing van het bestaande afgiftesysteem (radiatoren, vloerverwarming etc.) noodzakelijk.
De aanschafkosten van een elektrische ketel zijn relatief laag, het apparaat is stil en vraagt weinig onderhoud. Het elektrisch energiegebruik is echter veel hoger dan bij het gebruik van een warmtepomp. En omdat de kosten voor elektrische energie ongeveer een factor 2,5 hoger zijn dan de kosten voor dezelfde hoeveelheid energie uit aardgas, is het voor kleinverbruikers (huishoudens dus) een fors duurdere oplossing ten opzichte van een HR-ketel op aardgas. Alleen als de woning of het gebouw zeer goed is geïsoleerd, dan kan een elektrische ketel wel te overwegen zijn. Dan is de warmtevraag erg laag en is de ketel een eenvoudige aardgasvrije oplossing.
Een elektrische ketel kan ook een boilervat met water vullen om te gebruiken als warm tapwater. Andere oplossingen hiervoor zijn een warmtepompboiler, een separate elektrische boiler of elektrische doorstroomapparaten (elektrische geisers). Deze oplossingen kun je ook combineren met een zonneboiler.
Geschiktheid
Vanwege het hoge elektriciteitsgebruik, zijn elektrische ketels in het algemeen niet geschikt als alternatief voor aardgas in woningen, buurten of wijken. Uitzonderingen zijn zeer goed geïsoleerde woningen met een hele lage warmtevraag. Tot enkele jaren geleden werden elektriciteitsnetten uitgelegd op een gemiddeld maximaal elektriciteitsgebruik van 1 à 2 kW per huishouden. Een elektrische ketel heeft al snel een vermogen van 4 kW, maar er is veel meer vermogen nodig als een woning niet goed is geïsoleerd. Als meerdere woningen of gebouwen overstappen op een elektrische ketel zal het elektriciteitsnet al snel verzwaard moeten worden.
Duurzaamheid
Elektrische ketels kunnen een aardgasvrije oplossing zijn. Het is echter een oplossing die elektrische energie 1:1 omzet in warmte, waarmee het veel minder efficiënt is dan bijvoorbeeld een elektrische warmtepomp die met 1 eenheid elektriciteit 2 tot 6 eenheden warmte kan maken. Hoe meer elektriciteit er gebruikt wordt hoe meer ruimte en materiaal er nodig is om deze elektriciteit op te wekken. Dat maakt deze techniek minder duurzaam. De duurzaamheid van de elektrische ketel is afhankelijk van de duurzaamheid van de elektriciteit die gebruikt wordt. De CO2-uitstoot kan richting 2050 volledig naar nul als alle elektriciteit duurzaam wordt opgewekt. Dat is nu nog niet het geval.
Betrokken partijen
Wat betekent de inzet van een elektrische ketel voor betrokken partijen?
Gebouweigenaar / bewoner
De gemeente heeft een beperkte rol als het gaat om het gebruik van elektrische ketels. De gemeente kan voorlichting verzorgen over welke mogelijkheden er zijn als er besloten wordt om voor all-electric-oplossingen te gaan in een buurt of wijk. De gemeente kan in een vroeg stadium overleggen met de netbeheerder om te bekijken welke aanpassingen in het elektriciteitsnet nodig zijn.
Gemeente
Voor een hybride warmtepomp hoeft de gemeente geen vergunning te verlenen. Netverzwaring is vrijwel nooit nodig. Toch verdient het aanbeveling tijdig met de netbeheerder te overleggen over het gebruik van de hybride warmtepomp. Als er nu of over een aantal jaren groengas kan worden geleverd aan de woningen voor de hybride warmtepomp, dan kan de gemeente hierin samen met de netbeheerder een regierol nemen.
Netbeheerder
Gaan er grotere groepen woningen van gas naar all-electric over met een elektrische ketel, dan neemt de elektriciteitsvraag toe. Verzwaring van de aansluitcapaciteit en eventueel van het elektriciteitsnet kan dan nodig zijn, zowel op wijk- als op woningniveau. De netverzwaring zorgt misschien voor graafwerkzaamheden en extra middenspanningsruimtes (transformatorhuisjes).
Stand van de techniek
Huidig gebruik
In Nederland wordt een elektrische ketel niet vaak toegepast. Dit komt omdat Nederland relatief goedkoop aardgas heeft en een uitstekende gasinfrastructuur. In andere landen is elektrische weerstandsverwarming gebruikelijker zoals in Frankrijk (veel kernenergie) en Noorwegen (veel waterkracht). Overigens is de weerstandsverwarming in die landen lang niet altijd via een elektrische cv maar vaak met lokale elektrische radiatoren of luchtverwarming.
Verwachte ontwikkelingen
Omdat een elektrische cv-ketel een relatief eenvoudig apparaat is worden er niet veel innovaties van verwacht. Elektrische ketels blijven in de bestaande woningbouw vermoedelijk een nichemarkt vanwege het relatief hoge elektriciteitsgebruik. In zeer goed geïsoleerde woningen kan het wel een alternatief zijn voor een hr-ketel op gas. Bij grootverbruikers kunnen elektrische ketels wellicht gunstiger naar voren komen omdat zij een veel lager elektriciteitstarief betalen.
Meer informatie
Vragen?
Heb je meer vragen over de elektrische ketel? Neem dan contact op met onze
helpdesk. Een van onze adviseurs helpt je graag verder.